Niezależne Forum Projektu Cheops

Panorama | 26.09.2009
Nowa szczepionka przeciw AIDS budzi nadziejĂŞ
 
Czy bĂŞdzie szczepionka przeciw AIDS?
Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Czy bêdzie szczepionka przeciw AIDS?
W Tajlandii przetestowano szczepionkĂŞ przeciw AIDS, ktĂłra zmniejsza o jednÂą trzeciÂą ryzyko zakaÂżenia wirusem HIV. Tylko nieliczni eksperci mieli nadziejĂŞ ma ten - w sumie bardzo niewielki - sukces.
 

"W krĂŞgu moich kolegĂłw wszyscy sÂą zaskoczeni!" - mĂłwi JĂźrgen Rockstroh, prezes Niemieckiego Towarzystwa ds. AIDS. I rzeczywiÂście, wielu naukowcĂłw zaprzestaÂło badaĂą nad szczepionkÂą przeciw wirusowi HIV, bo w ostatnich latach spotkaÂło ich zbyt wiele niepowodzeĂą. "ProwadzÂąc niektĂłre badania mieliÂśmy wrĂŞcz wraÂżenie, Âże prowadzÂą do zwiĂŞkszenia iloÂści zakaÂżeĂą".

Inaczej byÂło w dwuletnim teÂście szczepionki przeciw AIDS przeprowadzonym w Tajlandii. O jego wynikach poinformowano w czwartek (24.09.2009) na specjalnej konferencji prasowej w Bangkoku. Po raz pierwszy badaczom udaÂło siĂŞ obniÂżyĂŚ ryzyko zakaÂżenia wirusem HIV. Naukowcy uczestniczÂący w badaniach mĂłwiÂą, Âże nowa szczepionka RV 144 zmniejsza ryzyko zakaÂżenia tym ÂśmiercionoÂśnym wirusem o 31,2 procent. PrzeÂścigajÂą siĂŞ w pochwaÂłach i mĂłwiÂą o przeÂłomie w walce z AIDS. JĂźrgen Rockstroh jest nieco ostroÂżniejszy w wydawaniu takich opinii: "NajwaÂżniejsze w tym teÂście jest to, Âże daje pierwszy promyk nadziei."

Strategia podwĂłjnego uderzenia

Blisko 33 milionĂłw ludzi na Âświecie jest zaraÂżonych wirusem HIVBildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift:  Blisko 33 milionĂłw ludzi na Âświecie jest zaraÂżonych wirusem HIVTajlandzki eksperyment z nowÂą szczepionkÂą przeciw AIDS rozpocz¹³ siĂŞ w roku 2003. W badaniach uczestniczyÂło ponad 16 tys. ochotnikĂłw, kobiet i mĂŞÂżczyzn, poinformowanych o tym, jak naleÂży siĂŞ chroniĂŚ przed zakaÂżeniem wirusem HIV. Szczepionka RV 144 jest po³¹czeniem dwĂłch szczepionek stosowanych wczeÂśniej bez powodzenia: ALVAC i AIDSVAX. Naukowcy przyjĂŞli nastĂŞpujÂącÂą strategiĂŞ dziaÂłania: uznali, Âże sytem immunologiczny probantĂłw powinien znaĂŚ virus HIV na dÂługo przedtem, zanim dojdzie do zakaÂżenia nim organizmu. Dlatego najpierw wstrzyknĂŞli poÂłowie uczestnikĂłw eksperymentu niegroÂźny wirus ptasi, w ktĂłrym zawarto informacjĂŞ genetycznÂą o niektĂłrych proteinach wirusa HIV. ReagujÂąc na niego, organizm probantĂłw zacz¹³ wytwarzaĂŚ niekompletene czÂąstki wirusa HIV. WykrywaÂł je ich system odpornoÂściowy, po czym uruchomiÂł produkcjĂŞ we krwi przeciwciaÂł, chroniÂących komĂłrki przed atakiem "prawdziwego" wirusa HIV. NastĂŞpnie probantom wstrzykniĂŞto drugÂą dawkĂŞ szczepionki, w postaci oczyszczonej proteiny HIV, ktĂłra wspomagaÂła dodatkowo biaÂłe krwinki w walce ze ÂśmiercionoÂśnym mikrobem. MĂłwiÂąc jĂŞzykiem wojskowym, podwĂłjne dziaÂłanie nowej szczepionki polega na tym, Âże uczy ona nasz organizm w porĂŞ rozpoznaĂŚ wroga a nastĂŞpnie dostarcza mu posiÂłkĂłw do jego pokonania. Strategia "podwĂłjnego uderzenia" okazaÂła siĂŞ skuteczna.

Sporny eksperyment

Badania nad szczepionkÂą w Tajlandii rozpoczĂŞÂły siĂŞ w 2003 rokuBildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift:  Badania nad szczepionkÂą w Tajlandii rozpoczĂŞÂły siĂŞ w 2003 roku"Przeprowadzone w Tajlandii badania od poczÂątku byÂły krytykowane przez czêœÌ naukowcĂłw" - mĂłwi JĂźrgen Rockstroh z Niemieckiego Towarzystwa ds. AIDS. "NiektĂłrzy mĂłwili otwarcie, Âże naleÂży przerwaĂŚ ten eksperyment, bo z zaÂłoÂżenia nie ma sensu, gdyÂż uczestniczy w nim grupa ludzi z jednego kraju, o podobnej strukturze organizmu. Innymi sÂłowy, nawet jeÂśli eksperyment siĂŞ powiedzie, to jego sukces bĂŞdzie miaÂł znaczenie czysto lokalne" - mĂłwi Rockstroh i pozostaje sceptyczny - "Ró¿nice w dwĂłch grupach probantĂłw, z ktĂłrych jedna otrzymaÂła placebo, a drugiej podano szczepionkĂŞ RV 144, sÂą zbyt maÂłe, aby moÂżna byÂło mĂłwiĂŚ o prawdziwym przeÂłomie w walce z AIDS". W tej pierwszej zakaÂżeniu wirusem HIV ulegÂły 74 osoby, a w drugiej 51 osĂłb. Daje to skutecznoœÌ dziaÂłania szczepionki na poziomie 31 procent. Tymczasem aby szczepionka weszÂła do powszechnego uÂżytku musi byĂŚ skuteczna przynajmniej w 70-80 procentach. Poza tym wci¹¿ nie mamy peÂłnych danych o przebiegu eksperymentu. ZostanÂą przedstawione dopiero na poczÂątku paÂździernika. Mimo to, zarĂłwno ÂŚwiatowa Organizacja Zdrowia (WHO), jak i ONZ-owski ÂŚwiatowy Program AIDS (UNAIDS) juÂż teraz twierdzÂą, Âże uzyskano skuteczny Âśrodek w walce z tÂą chorobÂą. Zdaniem JĂťrgena Rockstroha jest to "urzĂŞdowy optymizm na wyrost".

NajwaÂżniejsze sÂą badania podstawowe!

G³ówny i wci¹¿ nierozwi¹zany problem w zwalczaniu wirusa HIV polega na tym, ¿e zachowuje siê on w sposób nie daj¹cy siê przewidzieÌ. Mo¿na go porównaÌ do nieobliczalnego wroga, którego postêpowanie wymyka siê wszelkim znanym regu³om strategii i taktyki, i - na domiar z³ego - wci¹¿ siê zmienia. "Zanim znajdziemy sposób na jeden z jego tricków, ju¿ mamy do czynienia z nastêpnym." Prze³om w walce z AIDS - twierdzi Jßrgen Rockstroh - nast¹pi wtedy, kiedy poznamy prawdziw¹ naturê wirusa HIV, tak¹ sam¹ dla wszystkich jego odmian, i kiedy opracujemy uniwersaln¹ szczepionkê przeciw niemu, któr¹ mo¿na bêdzie podaÌ ludziom wszystkich ras na wszystkich kontynentach. "Dlatego wielu moich kolegów zwraca siê ponownie ku badaniom podstawowym" - mówi. To one s¹ kluczem do zrozumienia zagadki tej straszliwej choroby.

Judith Hartl/Andrzej Pawlak

red.odp.: MaÂłgorzata Matzke