Tytu³: Historia starosci Wiadomo¶æ wys³ana przez: Rafaela Pa¼dziernik 08, 2010, 21:53:09 HISTORIA STAROSCI.
Czytaj±c historiê staro¶ci (Minois G., 1995, Blois J.P., 1996) napotykamy przyk³ady ¿ycia osób starszych, legendarnych, biblijnych: Abrahama, Salomona, Dawida, Solona, Katona i innych. Poznajemy negatywne stereotypy staro¶ci zawarte w komediach i satyrach greckich i rzymskich. Pojawiaj± siê czcigodni starcy, ¶wiêci i w³adcy np. Karol Wielki; znane s± okrutne obyczaje wynoszenie starych ludzi na pustkowie, aby tam dokonali ¿ycia, zabijania ludzi starych. Od staro¿ytnych Grecji i Rzymu przez ¶redniowiecze wystêpuj± dwie tendencje: jedn± reprezentuj± Platon i Cycero, postrzegaj±c ludzi starych jako m±drych, do¶wiadczonych, godnych czci i szacunku, i wa¿nych w sprawowaniu sprawiedliwych rz±dów. Drug± tendencjê reprezentuje Arystoteles, podkre¶laj±c wszystkie ciemne cechy staro¶ci: swarliwo¶æ, sk±pstwo, brak odwagi, zbêdn± ostro¿no¶æ, ograniczaj±c ich udzia³ we w³adzach i wykluczaj±c ich z ¿ycia publicznego. By³y w historii wydarzenia, które wznosi³y na piedesta³ starsze osoby. Tak by³o w czasie Rewolucji Francuskiej, gdy wprowadzono obchody ¶wiêta ludzi starszych. Królowa Wiktoria w Anglii, Wilhelm I w Niemczech, Franciszek Józef w Austrii rz±dzili do pó¼nych lat, podobnie jak kanclerz Metternich czy Disraeli zachowali w³adzê do staro¶ci. Byli starzy papie¿e, pisarze i malarze... STAROSC DZIS Przedstawienie staro¶ci dzi¶ tak¿e nie jest ³atwe. Ludzie starsi przez sw± liczebno¶æ stali siê szar± si³±, wa¿n± w okresie przedwyborczym. Wystarczy podaæ kilka wska¼ników. I tak osoby maj±ce 60 lat i wiêcej we W³oszech stanowi³y 22,8% ludno¶ci, w Szwecji 22,9%, w Anglii 22,5%, we Francji 22,3%, w Stanach Zjednoczonych 16,6%, w Kanadzie 16%. W Polsce wska¼nik ten wynosi równie¿ 16%. Przeciêtne trwanie ¿ycia w Kanadzie i Holandii dla mê¿czyzn wynosi 75 lat, dla kobiet 81 lat, w Polsce 68 dla mê¿czyzn i 77 lat dla kobiet. Powsta³o wiele ruchów i organizacji walcz±cych o prawa ludzi starszych, w tym "Szare Pantery" - organizacje miêdzynarodowe jak AIUTA, EURAG, ruch wolontariuszy. Ludzie starsi stali siê wa¿nymi konsumentami, o których potrzeby i upodobania zaczêto zabiegaæ. Produkty, instytucje i organizacje czasu wolnego, w tym turystyka, nasycaj± rynek, którego klientami s± osoby starsze. Wspó³czesny ¶wiat przeobra¿a siê szybko, przejawem tego jest spo³eczeñstwo, w którym ¿yj± starsze pokolenia, trzeba tu dodaæ, ¿e nowym zjawiskiem jest rodzina cztero -, a mo¿e zdarzyæ siê nawet piêciopokoleniowa. Wed³ug ankiety przeprowadzonej w Europie na prze³omie 2004 i 2005 roku, stopieñ zatrudnienia pracowników miêdzy 55 a 64 rokiem ¿ycia w takich krajach jak Szwajcaria, Szwecja, Dania czy Wielka Brytania przekracza 50%, natomiast we Francji zaledwie 30% ogólnej liczby zatrudnionych. D³ugo¶æ ¿ycia obywateli Europy wzros³a celuj±c równocze¶nie we "wcze¶niejsz± emeryturê". Jest to okazja na zadanie sobie pytania o rezerwê czynnych zawodowo, jak± stanowi± seniorzy. Poza prac±, Europejczycy powy¿ej 50 roku ¿ycia po¶wiêcaj± swój czas na pomoc przyjacio³om i ich otoczeniu, na pomoc osobom chorym lub uzale¿nionym (23%), na religiê (10%), na politykê (mniej ni¿ 5%) lub po prostu aktywnie chodz±c do klubów lub uprawiaj±c sport. W Europie istnieje kilkaset Uniwersytetów "trzeciego wieku", które daj± mo¿liwo¶æ realizacji m³odzieñczych marzeñ, które by³y dotychczas nie do pogodzenia z ¿yciem zawodowym czy obowi±zkami. Wed³ug raportu dotycz±cego osób w podesz³ym wieku w Europie, seniorzy z Pó³nocy ciesz± siê lepszym zdrowiem ni¿ ci z Po³udnia - jednak¿e to zjawisko nie mo¿na t³umaczyæ ró¿nicami mentalno¶ci. Francuzi spo¿ywaj± najwiêcej alkoholu w Europie, 40% piêædziesiêciolatków pije ponad dwa drinki dziennie a 60% Hiszpanów powy¿ej 80 roku ¿ycia twierdzi, ¿e cierpi na depresjê. STAROSC W POLSCE. Dostatnia przyjemna staro¶æ ludzi w krajach uprzemys³owionych mo¿e gorszyæ polskich emerytów, uwik³anych w trudno¶ci materialne. W naszym polskim spo³eczeñstwie, w ¶wiadomo¶ci osób starszych dominuje smutek, ¿al, przygnêbienie, co doprowadza czêsto do powstawania depresji starczej. Obwiniaj± siê oni za to, ¿e nie byli do¶æ dobrzy, obwiniaj± swoje otoczenie za brak mi³o¶ci, zrozumienia, uwagi. ¯ycie traci dla nich sens i znaczenie, czuj± siê coraz bardziej osamotnieni, zwiêksza siê bariera pomiêdzy nimi, a otoczeniem, niepewno¶æ odno¶nie jutra, pojawia siê poczucie bycia nieu¿ytecznym. Wszystko to wynika z braku dzia³ania i aktywno¶ci, z bezczynno¶ci, z braku interesuj±cych zajêæ, nastêpuje obni¿enie zainteresowañ, zw³aszcza zjawiskami o tre¶ci przyjemnej, rozrywkowej. Maleje równie¿ motywacja do czerpania satysfakcji z osi±gniêæ osobistych, na rzecz dostarczania satysfakcji ludziom z otoczenia. Czêsto nastêpuje stêpienie emocjonalno¶ci, osoby starsze staj± siê stereotypowe, bezkrytyczne, niepewne w podejmowaniu decyzji, skupione na sobie, przywi±zane do swoich przyzwyczajeñ, boj± siê zmian i trac± zdolno¶æ przystosowywania siê do nowych warunków. Ka¿da nowo¶æ przyjmowana jest czêsto z irytacj± i nierzadko z uprzedzeniem, gdy¿ odbierana jest jako zamach na osobisty spokój i stabilizacjê. Osoby starsze maj±c wiêcej czasu nie wykorzystuj± swoich mo¿liwo¶ci psychicznych, ani czasu, którym dysponuj± dla dobra innych i nie przyczyniaj± siê do duchowego postêpu, a nawet czêsto go hamuj±. Nawet nie my¶l±, ¿e „bogatsze i szczê¶liwsze osoby” te¿ choruj±, umieraj± i martwi± siê o swoje chore czy rozwodz±ce siê dzieci, narkomanów wnuków, o bezrobotnych ziêciów, synów i córki. Boj± siê bomb, trzêsienia ziemi, wojny, terroryzmu, my¶li o w³asnej ¶mierci. Uciekaj± w m³odo¶æ, boj± siê utraty pamiêci i niesprawiedliwo¶ci, samotno¶ci, ale tak¿e cierpienia i biedy. PROGNOZY NA TEMAT STAROSCI. Na szczê¶cie, jak wskazuj± badania w Polsce 75% osób starszych pytanych o ocenê w³asnego ¿ycia, stwierdzi³o, ¿e "s± zadowoleni z obecnej sytuacji". Osoby w przedziale wieku 75-79 lat pogl±d ten wyrazi³y w wy¿szym procencie - 80% (Halicka M., 2000). Obraz staro¶ci w XXI wieku przedstawiony przez gerontologów tworzy wokó³ odpowiedzi nastêpuj±ce pytania: czy staro¶æ bêdzie d³u¿sza, zdrowsza, niezale¿na, szczê¶liwa? Odpowied¼ na pytanie pierwsze brzmi - tak. Je¶li we Francji w latach piêædziesi±tych by³o tylko 200 stulatków, stulatków roku 1999 - 600, to w 2050 roku demografowie przewiduj±, ¿e bêdzie ich 150 tysiêcy. W dwunastu najbogatszych krajach bêdzie ich oko³o 12 milionów (1997, "Przekrój"). Ludzie starsi bêd± tak¿e zdrowi, choæ wyst±pi geriatyzacja medycyny. Zagra¿aæ bêd± ludziom starszym niektóre choroby jak choroba Alzheimera, mia¿d¿yca, nowotwory. Rozwinie siê medycyna paliatywna i rehabilitacja. Jak bêdziemy siê wtedy czuæ? Wszystko zale¿y od odpowiedzialno¶ci, aktywno¶ci, uznanych warto¶ci, zainteresowañ we wcze¶niejszych fazach ¿ycia - dzieciñstwie, m³odo¶ci i doros³o¶ci, zale¿y od kompetencji, jakimi bêdzie siê w staro¶ci dysponowaæ. O szczê¶ciu lub o jego braku czêsto decyduje umiejêtno¶æ przystosowania siê do ograniczeñ zwi±zanych ze staro¶ci±. WARTO INWESTOWAC W ZDROWIE? Ludzie aktywni fizycznie - uprawiaj±cy zarówno intensywny trening, jak i regularne d³ugie spacery - czuj± siê zdrowsi i maj± lepsz± samoocenê, a ¿ycie wydaje im siê przyjemniejsze. Badania dotycz±ce aktywno¶ci fizycznej wykazuj±, ¿e æwiczenia zwiêkszaj± wiarê w siebie, co z kolei wp³ywa na podwy¿szenie samooceny. Regularna aktywno¶æ, na przyk³ad szybki spacer, natychmiast zwiêksza zadowolenie z ¿ycia o 12%, a w d³u¿szej perspektywie mo¿e siê znacznie przyczyniæ do poprawy samooceny (Fontane 1996). Grupa pod nazw± American Association for Therapy and Humor (Amerykañskie Stowarzyszenie Terapii i Humoru) uwa¿a, ¿e w ¿yciu zbyt czêsto brakuje nam prawdziwego ¶miechu. Badania prowadzone z udzia³em setek doros³ych wykaza³y, ¿e istnieje zale¿no¶æ miêdzy szczê¶ciem a humorem. Umiejêtno¶æ ¶miania siê z samego ¿ycia i z dobrych dowcipów jest ¼ród³em zadowolenia. Prawdopodobieñstwo zadowolenia z ¿ycia wzrasta o jedn± trzeci± u osób, które potrafi± siê ¶miaæ z dowcipów (Solomon 1996). W³a¶ciwe od¿ywianie pozwala zachowaæ d³u¿ej sprawno¶æ fizyczn± i umys³ow±. Cz³owiek starszy nie potrzebuje tak du¿ych ilo¶ci energii jak m³odzieniec czy pracuj±cy doros³y (3300- 4200 kcal), ale ma takie same potrzeby, gdy pomy¶limy o sk³adnikach mineralnych i witaminach. Dlatego w ¿ywieniu ludzi starszych szczególne znaczenie maj± pokarmy o du¿ej gêsto¶ci od¿ywczej takie, jak: warzywa, owoce, chude miêso, ryby, wêdliny, chude mleko i przetwory mleczne, produkty z ca³ego ziarna itp., które przy relatywnie niskiej warto¶ci energetycznej obfituj± w sk³adniki reguluj±ce i budulcowe. Zawarto¶æ wapnia, fosforu, magnezu oraz wiêkszo¶ci witamin (za wyj±tkiem witaminy PP i B1) w przeliczeniu na 1000 kcal ca³odziennej racji pokarmowej powinna byæ u osób starszych o oko³o 20% wiêksza ni¿ u m³odzie¿y i osób doros³ych pracuj±cych umiarkowanie ciê¿ko. Nale¿y równie¿ pamiêtaæ o witaminach antyoksydacyjnych - C, E i beta-karotenie. Ich niedobory mog± przyspieszaæ procesy starzenia siê organizmu i zwiêkszaæ podatno¶æ na takie choroby jak nowotwory i mia¿d¿yca. Witamina E ponadto zapobiega zmianom zwyrodnieniowym. Witaminê C i beta-karoten mo¿emy znale¼æ w warzywach i owocach, natomiast witaminê E w olejach ro¶linnych i margarynach. Spo¶ród sk³adników mineralnych zwracajmy uwagê na odpowiedni± ilo¶æ potasu, ¿elaza i magnezu, których niedobory czêsto wystêpuj± w starszym wieku. Nawykiem osób z³otego wieku powinna staæ siê codzienna suplementacja diety, dostosowana do posiadania schorzeñ i ³agodz±ca ich skutki. Bardzo dobrym wyborem jest siêganie po tabletkê GIGAMAX® 60+ forte. Preparat ten – obok bogactwa witamin (w tym witaminy D i zestawu antyoksydantów) i zestawu minera³ów, zawiera luteinê, lecytynê, wyci±g z borówki czernicy i glukozaminê. ================================================= ZYCIE ZACZYNA SIE PO 60.... Staro¶æ jest prze¿yciem egzystencjalnym. Jej prze¿ywanie zale¿y od ¶wiadomo¶ci cz³owieka, jego stosunku do siebie, Boga i innych ludzi, od stanu zdrowia i kondycji ¿yciowej. Etap ¿ycia zwany staro¶ci± mo¿e byæ przepe³niony promieniuj±c± m±dro¶ci± i mi³o¶ci±, poczuciem spe³nienia, sensu egzystencji i pogod± ducha, która wyra¿a siê na przyk³ad poprzez zgodê na to, co ma wkrótce nast±piæ, czyli na przej¶cie w inny wymiar istnienia. ¯aden system opiekuñczego pañstwa nie wyzwoli³ cz³owieka z konieczno¶ci starania o godne prze¿ywanie w³asnej staro¶ci. Ciê¿ko okre¶liæ, kiedy zaczyna siê staro¶æ, patrz±c na obecnych emerytów. Niektórzy postanawiaj± pozostaæ aktywni zawodowo, tak jak 75-letni W³och Riccardo Bertani, ekspert w dziedzinie jêzyków i tradycji ¶rodkowo-azjatyckich, który niedawno skoñczy³ pracê nad s³ownikiem w³osko-mongolskim. W moim przypadku, dla mnie rozpoczal sie piekny czas, nigdy nie mialam tyle czasu dla siebie i moich zainteresowan. Swiat nalezy do mnie juz od 9 rano, a konczy sie okolo polnocy. Ciagle mi brak czasu, czesto nie rozumiem ludzi po 60.... ze skarza sie na nudzenie sie, ze nie wiedza co maja robic, ze nikt sie nimi nie interesuje. Nigdy nie myslalam ze moj czas spokoju, bedzie taki ciekawy. Pozdrawiam wszystkich, a szczegolnie tych po 50...... i dalej. Rafaela Scali³em posty Darek |