Tytuł: Historia starosci Wiadomość wysłana przez: Rafaela Październik 08, 2010, 21:53:09 HISTORIA STAROSCI.
CzytajÂąc historiĂŞ staroÂści (Minois G., 1995, Blois J.P., 1996) napotykamy przykÂłady Âżycia osĂłb starszych, legendarnych, biblijnych: Abrahama, Salomona, Dawida, Solona, Katona i innych. Poznajemy negatywne stereotypy staroÂści zawarte w komediach i satyrach greckich i rzymskich. PojawiajÂą siĂŞ czcigodni starcy, ÂświĂŞci i wÂładcy np. Karol Wielki; znane sÂą okrutne obyczaje wynoszenie starych ludzi na pustkowie, aby tam dokonali Âżycia, zabijania ludzi starych. Od staroÂżytnych Grecji i Rzymu przez Âśredniowiecze wystĂŞpujÂą dwie tendencje: jednÂą reprezentujÂą Platon i Cycero, postrzegajÂąc ludzi starych jako mÂądrych, doÂświadczonych, godnych czci i szacunku, i waÂżnych w sprawowaniu sprawiedliwych rzÂądĂłw. DrugÂą tendencjĂŞ reprezentuje Arystoteles, podkreÂślajÂąc wszystkie ciemne cechy staroÂści: swarliwoœÌ, skÂąpstwo, brak odwagi, zbĂŞdnÂą ostroÂżnoœÌ, ograniczajÂąc ich udziaÂł we wÂładzach i wykluczajÂąc ich z Âżycia publicznego. ByÂły w historii wydarzenia, ktĂłre wznosiÂły na piedestaÂł starsze osoby. Tak byÂło w czasie Rewolucji Francuskiej, gdy wprowadzono obchody ÂświĂŞta ludzi starszych. KrĂłlowa Wiktoria w Anglii, Wilhelm I w Niemczech, Franciszek JĂłzef w Austrii rzÂądzili do póŸnych lat, podobnie jak kanclerz Metternich czy Disraeli zachowali wÂładzĂŞ do staroÂści. Byli starzy papieÂże, pisarze i malarze... STAROSC DZIS Przedstawienie staroÂści dziÂś takÂże nie jest Âłatwe. Ludzie starsi przez swÂą liczebnoœÌ stali siĂŞ szarÂą si³¹, waÂżnÂą w okresie przedwyborczym. Wystarczy podaĂŚ kilka wskaÂźnikĂłw. I tak osoby majÂące 60 lat i wiĂŞcej we WÂłoszech stanowiÂły 22,8% ludnoÂści, w Szwecji 22,9%, w Anglii 22,5%, we Francji 22,3%, w Stanach Zjednoczonych 16,6%, w Kanadzie 16%. W Polsce wskaÂźnik ten wynosi rĂłwnieÂż 16%. PrzeciĂŞtne trwanie Âżycia w Kanadzie i Holandii dla mĂŞÂżczyzn wynosi 75 lat, dla kobiet 81 lat, w Polsce 68 dla mĂŞÂżczyzn i 77 lat dla kobiet. PowstaÂło wiele ruchĂłw i organizacji walczÂących o prawa ludzi starszych, w tym "Szare Pantery" - organizacje miĂŞdzynarodowe jak AIUTA, EURAG, ruch wolontariuszy. Ludzie starsi stali siĂŞ waÂżnymi konsumentami, o ktĂłrych potrzeby i upodobania zaczĂŞto zabiegaĂŚ. Produkty, instytucje i organizacje czasu wolnego, w tym turystyka, nasycajÂą rynek, ktĂłrego klientami sÂą osoby starsze. Wspó³czesny Âświat przeobraÂża siĂŞ szybko, przejawem tego jest spoÂłeczeĂąstwo, w ktĂłrym ÂżyjÂą starsze pokolenia, trzeba tu dodaĂŚ, Âże nowym zjawiskiem jest rodzina cztero -, a moÂże zdarzyĂŚ siĂŞ nawet piĂŞciopokoleniowa. WedÂług ankiety przeprowadzonej w Europie na przeÂłomie 2004 i 2005 roku, stopieĂą zatrudnienia pracownikĂłw miĂŞdzy 55 a 64 rokiem Âżycia w takich krajach jak Szwajcaria, Szwecja, Dania czy Wielka Brytania przekracza 50%, natomiast we Francji zaledwie 30% ogĂłlnej liczby zatrudnionych. DÂługoœÌ Âżycia obywateli Europy wzrosÂła celujÂąc rĂłwnoczeÂśnie we "wczeÂśniejszÂą emeryturĂŞ". Jest to okazja na zadanie sobie pytania o rezerwĂŞ czynnych zawodowo, jakÂą stanowiÂą seniorzy. Poza pracÂą, Europejczycy powyÂżej 50 roku Âżycia poÂświĂŞcajÂą swĂłj czas na pomoc przyjacioÂłom i ich otoczeniu, na pomoc osobom chorym lub uzaleÂżnionym (23%), na religiĂŞ (10%), na politykĂŞ (mniej niÂż 5%) lub po prostu aktywnie chodzÂąc do klubĂłw lub uprawiajÂąc sport. W Europie istnieje kilkaset UniwersytetĂłw "trzeciego wieku", ktĂłre dajÂą moÂżliwoœÌ realizacji mÂłodzieĂączych marzeĂą, ktĂłre byÂły dotychczas nie do pogodzenia z Âżyciem zawodowym czy obowiÂązkami. WedÂług raportu dotyczÂącego osĂłb w podeszÂłym wieku w Europie, seniorzy z Pó³nocy cieszÂą siĂŞ lepszym zdrowiem niÂż ci z PoÂłudnia - jednakÂże to zjawisko nie moÂżna tÂłumaczyĂŚ ró¿nicami mentalnoÂści. Francuzi spoÂżywajÂą najwiĂŞcej alkoholu w Europie, 40% piĂŞĂŚdziesiĂŞciolatkĂłw pije ponad dwa drinki dziennie a 60% HiszpanĂłw powyÂżej 80 roku Âżycia twierdzi, Âże cierpi na depresjĂŞ. STAROSC W POLSCE. Dostatnia przyjemna staroœÌ ludzi w krajach uprzemysÂłowionych moÂże gorszyĂŚ polskich emerytĂłw, uwikÂłanych w trudnoÂści materialne. W naszym polskim spoÂłeczeĂąstwie, w ÂświadomoÂści osĂłb starszych dominuje smutek, Âżal, przygnĂŞbienie, co doprowadza czĂŞsto do powstawania depresji starczej. ObwiniajÂą siĂŞ oni za to, Âże nie byli doœÌ dobrzy, obwiniajÂą swoje otoczenie za brak miÂłoÂści, zrozumienia, uwagi. ÂŻycie traci dla nich sens i znaczenie, czujÂą siĂŞ coraz bardziej osamotnieni, zwiĂŞksza siĂŞ bariera pomiĂŞdzy nimi, a otoczeniem, niepewnoœÌ odnoÂśnie jutra, pojawia siĂŞ poczucie bycia nieuÂżytecznym. Wszystko to wynika z braku dziaÂłania i aktywnoÂści, z bezczynnoÂści, z braku interesujÂących zajĂŞĂŚ, nastĂŞpuje obniÂżenie zainteresowaĂą, zwÂłaszcza zjawiskami o treÂści przyjemnej, rozrywkowej. Maleje rĂłwnieÂż motywacja do czerpania satysfakcji z osiÂągniĂŞĂŚ osobistych, na rzecz dostarczania satysfakcji ludziom z otoczenia. CzĂŞsto nastĂŞpuje stĂŞpienie emocjonalnoÂści, osoby starsze stajÂą siĂŞ stereotypowe, bezkrytyczne, niepewne w podejmowaniu decyzji, skupione na sobie, przywiÂązane do swoich przyzwyczajeĂą, bojÂą siĂŞ zmian i tracÂą zdolnoœÌ przystosowywania siĂŞ do nowych warunkĂłw. KaÂżda nowoœÌ przyjmowana jest czĂŞsto z irytacjÂą i nierzadko z uprzedzeniem, gdyÂż odbierana jest jako zamach na osobisty spokĂłj i stabilizacjĂŞ. Osoby starsze majÂąc wiĂŞcej czasu nie wykorzystujÂą swoich moÂżliwoÂści psychicznych, ani czasu, ktĂłrym dysponujÂą dla dobra innych i nie przyczyniajÂą siĂŞ do duchowego postĂŞpu, a nawet czĂŞsto go hamujÂą. Nawet nie myÂślÂą, Âże „bogatsze i szczĂŞÂśliwsze osoby” teÂż chorujÂą, umierajÂą i martwiÂą siĂŞ o swoje chore czy rozwodzÂące siĂŞ dzieci, narkomanĂłw wnukĂłw, o bezrobotnych ziĂŞciĂłw, synĂłw i cĂłrki. BojÂą siĂŞ bomb, trzĂŞsienia ziemi, wojny, terroryzmu, myÂśli o wÂłasnej Âśmierci. UciekajÂą w mÂłodoœÌ, bojÂą siĂŞ utraty pamiĂŞci i niesprawiedliwoÂści, samotnoÂści, ale takÂże cierpienia i biedy. PROGNOZY NA TEMAT STAROSCI. Na szczĂŞÂście, jak wskazujÂą badania w Polsce 75% osĂłb starszych pytanych o ocenĂŞ wÂłasnego Âżycia, stwierdziÂło, Âże "sÂą zadowoleni z obecnej sytuacji". Osoby w przedziale wieku 75-79 lat poglÂąd ten wyraziÂły w wyÂższym procencie - 80% (Halicka M., 2000). Obraz staroÂści w XXI wieku przedstawiony przez gerontologĂłw tworzy wokó³ odpowiedzi nastĂŞpujÂące pytania: czy staroœÌ bĂŞdzie dÂłuÂższa, zdrowsza, niezaleÂżna, szczĂŞÂśliwa? OdpowiedÂź na pytanie pierwsze brzmi - tak. JeÂśli we Francji w latach piĂŞĂŚdziesiÂątych byÂło tylko 200 stulatkĂłw, stulatkĂłw roku 1999 - 600, to w 2050 roku demografowie przewidujÂą, Âże bĂŞdzie ich 150 tysiĂŞcy. W dwunastu najbogatszych krajach bĂŞdzie ich okoÂło 12 milionĂłw (1997, "PrzekrĂłj"). Ludzie starsi bĂŞdÂą takÂże zdrowi, choĂŚ wystÂąpi geriatyzacja medycyny. ZagraÂżaĂŚ bĂŞdÂą ludziom starszym niektĂłre choroby jak choroba Alzheimera, miaÂżdÂżyca, nowotwory. Rozwinie siĂŞ medycyna paliatywna i rehabilitacja. Jak bĂŞdziemy siĂŞ wtedy czuĂŚ? Wszystko zaleÂży od odpowiedzialnoÂści, aktywnoÂści, uznanych wartoÂści, zainteresowaĂą we wczeÂśniejszych fazach Âżycia - dzieciĂąstwie, mÂłodoÂści i dorosÂłoÂści, zaleÂży od kompetencji, jakimi bĂŞdzie siĂŞ w staroÂści dysponowaĂŚ. O szczĂŞÂściu lub o jego braku czĂŞsto decyduje umiejĂŞtnoœÌ przystosowania siĂŞ do ograniczeĂą zwiÂązanych ze staroÂściÂą. WARTO INWESTOWAC W ZDROWIE? Ludzie aktywni fizycznie - uprawiajÂący zarĂłwno intensywny trening, jak i regularne dÂługie spacery - czujÂą siĂŞ zdrowsi i majÂą lepszÂą samoocenĂŞ, a Âżycie wydaje im siĂŞ przyjemniejsze. Badania dotyczÂące aktywnoÂści fizycznej wykazujÂą, Âże ĂŚwiczenia zwiĂŞkszajÂą wiarĂŞ w siebie, co z kolei wpÂływa na podwyÂższenie samooceny. Regularna aktywnoœÌ, na przykÂład szybki spacer, natychmiast zwiĂŞksza zadowolenie z Âżycia o 12%, a w dÂłuÂższej perspektywie moÂże siĂŞ znacznie przyczyniĂŚ do poprawy samooceny (Fontane 1996). Grupa pod nazwÂą American Association for Therapy and Humor (AmerykaĂąskie Stowarzyszenie Terapii i Humoru) uwaÂża, Âże w Âżyciu zbyt czĂŞsto brakuje nam prawdziwego Âśmiechu. Badania prowadzone z udziaÂłem setek dorosÂłych wykazaÂły, Âże istnieje zaleÂżnoœÌ miĂŞdzy szczĂŞÂściem a humorem. UmiejĂŞtnoœÌ Âśmiania siĂŞ z samego Âżycia i z dobrych dowcipĂłw jest ÂźrĂłdÂłem zadowolenia. PrawdopodobieĂąstwo zadowolenia z Âżycia wzrasta o jednÂą trzeciÂą u osĂłb, ktĂłre potrafiÂą siĂŞ ÂśmiaĂŚ z dowcipĂłw (Solomon 1996). WÂłaÂściwe odÂżywianie pozwala zachowaĂŚ dÂłuÂżej sprawnoœÌ fizycznÂą i umysÂłowÂą. CzÂłowiek starszy nie potrzebuje tak duÂżych iloÂści energii jak mÂłodzieniec czy pracujÂący dorosÂły (3300- 4200 kcal), ale ma takie same potrzeby, gdy pomyÂślimy o skÂładnikach mineralnych i witaminach. Dlatego w Âżywieniu ludzi starszych szczegĂłlne znaczenie majÂą pokarmy o duÂżej gĂŞstoÂści odÂżywczej takie, jak: warzywa, owoce, chude miĂŞso, ryby, wĂŞdliny, chude mleko i przetwory mleczne, produkty z caÂłego ziarna itp., ktĂłre przy relatywnie niskiej wartoÂści energetycznej obfitujÂą w skÂładniki regulujÂące i budulcowe. ZawartoœÌ wapnia, fosforu, magnezu oraz wiĂŞkszoÂści witamin (za wyjÂątkiem witaminy PP i B1) w przeliczeniu na 1000 kcal caÂłodziennej racji pokarmowej powinna byĂŚ u osĂłb starszych o okoÂło 20% wiĂŞksza niÂż u mÂłodzieÂży i osĂłb dorosÂłych pracujÂących umiarkowanie ciĂŞÂżko. NaleÂży rĂłwnieÂż pamiĂŞtaĂŚ o witaminach antyoksydacyjnych - C, E i beta-karotenie. Ich niedobory mogÂą przyspieszaĂŚ procesy starzenia siĂŞ organizmu i zwiĂŞkszaĂŚ podatnoœÌ na takie choroby jak nowotwory i miaÂżdÂżyca. Witamina E ponadto zapobiega zmianom zwyrodnieniowym. WitaminĂŞ C i beta-karoten moÂżemy znaleŸÌ w warzywach i owocach, natomiast witaminĂŞ E w olejach roÂślinnych i margarynach. SpoÂśrĂłd skÂładnikĂłw mineralnych zwracajmy uwagĂŞ na odpowiedniÂą iloœÌ potasu, Âżelaza i magnezu, ktĂłrych niedobory czĂŞsto wystĂŞpujÂą w starszym wieku. Nawykiem osĂłb zÂłotego wieku powinna staĂŚ siĂŞ codzienna suplementacja diety, dostosowana do posiadania schorzeĂą i ÂłagodzÂąca ich skutki. Bardzo dobrym wyborem jest siĂŞganie po tabletkĂŞ GIGAMAX® 60+ forte. Preparat ten – obok bogactwa witamin (w tym witaminy D i zestawu antyoksydantĂłw) i zestawu minera³ów, zawiera luteinĂŞ, lecytynĂŞ, wyciÂąg z borĂłwki czernicy i glukozaminĂŞ. ================================================= ZYCIE ZACZYNA SIE PO 60.... StaroœÌ jest przeÂżyciem egzystencjalnym. Jej przeÂżywanie zaleÂży od ÂświadomoÂści czÂłowieka, jego stosunku do siebie, Boga i innych ludzi, od stanu zdrowia i kondycji Âżyciowej. Etap Âżycia zwany staroÂściÂą moÂże byĂŚ przepeÂłniony promieniujÂącÂą mÂądroÂściÂą i miÂłoÂściÂą, poczuciem speÂłnienia, sensu egzystencji i pogodÂą ducha, ktĂłra wyraÂża siĂŞ na przykÂład poprzez zgodĂŞ na to, co ma wkrĂłtce nastÂąpiĂŚ, czyli na przejÂście w inny wymiar istnienia. ÂŻaden system opiekuĂączego paĂąstwa nie wyzwoliÂł czÂłowieka z koniecznoÂści starania o godne przeÂżywanie wÂłasnej staroÂści. CiĂŞÂżko okreÂśliĂŚ, kiedy zaczyna siĂŞ staroœÌ, patrzÂąc na obecnych emerytĂłw. NiektĂłrzy postanawiajÂą pozostaĂŚ aktywni zawodowo, tak jak 75-letni WÂłoch Riccardo Bertani, ekspert w dziedzinie jĂŞzykĂłw i tradycji Âśrodkowo-azjatyckich, ktĂłry niedawno skoĂączyÂł pracĂŞ nad sÂłownikiem wÂłosko-mongolskim. W moim przypadku, dla mnie rozpoczal sie piekny czas, nigdy nie mialam tyle czasu dla siebie i moich zainteresowan. Swiat nalezy do mnie juz od 9 rano, a konczy sie okolo polnocy. Ciagle mi brak czasu, czesto nie rozumiem ludzi po 60.... ze skarza sie na nudzenie sie, ze nie wiedza co maja robic, ze nikt sie nimi nie interesuje. Nigdy nie myslalam ze moj czas spokoju, bedzie taki ciekawy. Pozdrawiam wszystkich, a szczegolnie tych po 50...... i dalej. Rafaela ScaliÂłem posty Darek |