Niezależne Forum Projektu Cheops

Czas ÂżaÂłoby - Renata Skoraszewska
Drukuj | Email
Czy moÂżna byĂŚ smutnym, rozdraÂżnionym, przygnĂŞbionym, apatycznym po czyjejÂś Âśmierci?

Potocznie ¿a³ob¹ nazywamy czas po œmierci bliskiej osoby. Prze¿ywamy wówczas ¿al, ból, smutek, pustkê, z³oœÌ i bunt wobec osób i faktów, mo¿e nawet rozpacz. Jest to proces radzenia sobie z nieuniknion¹ rzeczywistoœci¹.
Ten czas mo¿e zacz¹Ì siê jednak wczeœniej - kiedy przewidujemy bliskoœÌ rozstania. Zdarza siê to podczas zaawansowanej œmiertelnej choroby, gdy bliski od d³u¿szego czasu jest s³aby i wycieùczony. Nie chcemy go straciÌ. To trudne i bolesne doœwiadczenie, wiêc mo¿emy odczuwaÌ niechêÌ i opór, broniÌ siê przed uœwiadomieniem sobie, ¿e chwila œmierci siê zbli¿a. Boimy siê doznawania bólu i bezradnoœci.
NieÂłatwo rozstawaĂŚ siĂŞ, ÂżegnaĂŚ.
Czasem nasza niezgoda na rych³e rozstanie z chorym jest tak du¿a, ¿e wysy³amy chorego na si³ê do szpitala ignoruj¹c jego wolê pozostania w domu i umierania w otoczeniu rodziny. Czasami chcemy zatrzymaÌ go jak d³ugo siê da, podtrzymywaÌ jego funkcje ¿yciowe za pomoc¹ aparatury, choÌ wiadomo, ¿e jest bardzo, bardzo s³aby i w ten sposób tylko przed³u¿amy jego cierpienie. Forsowanie leczenia za wszelk¹ cenê stwarza atmosferê niezrozumienia, obcoœci i skazuje ka¿d¹ ze stron na osamotnienie w tym krytycznym czasie.
Zazwyczaj chory chce wiedzieĂŚ, jaki jest stan jego zdrowia i jakie ma szanse, chce teÂż o tym rozmawiaĂŚ. Zdarza siĂŞ, Âże unikamy rozmĂłw o nadchodzÂącej Âśmierci, o zwiÂązanych z niÂą lĂŞkach z terminalnie chorym, zapewniamy, Âże wyzdrowieje, choĂŚ sami w to nie bardzo wierzymy. ByĂŚ moÂże w ten sposĂłb bardziej chcemy uspokoiĂŚ samych siebie. Jednak ograniczanie choremu dostĂŞpu do informacji medycznych, a tym bardziej ukrywanie przed nim zÂłych wieÂści nie zapewni mu spokoju.
Szczere rozmowy, nie tylko o zdrowiu, s¹ niezbêdne dla uporz¹dkowania wzajemnych relacji. Nawet gdy relacje by³y satysfakcjonuj¹ce, warto dopowiedzieÌ niedopowiedziane. Tym bardziej zaœ, jeœli nosimy w sercu urazy. To ostatnia szansa na przeproszenie, przebaczenie, pojednanie. Dobre po¿egnanie przed œmierci¹ to wypowiedzenie wa¿nych s³ów mi³oœci, czu³oœci, przebaczenia, na co wczeœniej mo¿e nie starczy³o odwagi. Pozwala to umieraj¹cemu odejœÌ w spokoju ducha, a ¿ywych pozostawia z przekazem, który s³usznie mo¿na traktowaÌ jako testament czy b³ogos³awieùstwo.
W koĂącu nadchodzi moment Âśmierci. Z poczÂątku bliska rodzina przeÂżywa szok, trudno uwierzyĂŚ w fakty. SzczegĂłlnie intensywnie pojawia siĂŞ to odczucie, gdy strata byÂła nagÂła, ale nawet gdy bliski dÂługo chorowaÂł, moment Âśmierci jest nieznany i zaskakuje nas, Âże to juÂż...
Stajemy przed koniecznoÂściÂą rozstania, niezaleÂżnie od tego czy mieliÂśmy czas aby oswoiĂŚ siĂŞ z tÂą myÂślÂą czy teÂż tego czasu nie byÂło.
Tym, co pozwala stosunkowo szybko uporaÌ siê z szokiem, jest ogl¹danie cia³a zmar³ego. Czêsto wydaje siê nam, ¿e dobrze bêdzie, jeœli oszczêdzimy sobie dramatycznych prze¿yÌ. Uciekamy od œmierci obok nas. O wiele ³atwiej ogl¹damy œmierÌ w telewizji. Widok zmar³ego konfrontuje nas z rzeczywistoœci¹. Zmar³y nie oddycha, nie rusza siê, szybko robi siê siny i zimny. Widok ten z ca³¹ ostroœci¹ uœwiadamia nam, ¿e zmar³y nie o¿yje. Trudno póŸniej oszukiwaÌ siê myœl¹c, ¿e wyszed³ do pracy czy wyjecha³ na wakacje i nied³ugo wróci do domu.
Przed wiadomoÂściÂą o Âśmierci i widokiem zmarÂłych chronimy szczegĂłlnie dzieci. Dlaczego odgradzamy je od rzeczywistoÂści? MoÂże boimy siĂŞ, Âże tak jak my, doroÂśli, doznajÂą szoku i bĂŞdzie to dla nich tragiczne, zbyt bolesne przeÂżycie. Tymczasem jeÂżeli umiera dziadek, dziecko w wieku przedszkolnym nie do koĂąca rozumie, co znaczy nigdy go nie zobaczyĂŚ. Nie do koĂąca teÂż zdaje sobie sprawĂŞ z tego, co traci wychowujÂąc siĂŞ bez dziadka. Nie wie, ile dobrych chwil, ktĂłre mogÂłyby siĂŞ wydarzyĂŚ, nie bĂŞdzie miaÂło miejsca. To ograniczenie w pojmowaniu rzeczywistoÂści Âśmierci chroni je przed traumÂą.
Czy mo¿na pozwoliÌ sobie na ¿a³obê, byÌ smutnym, rozdra¿nionym, przygnêbionym, apatycznym po œmierci dziadka, mamy, wspó³ma³¿onka, dziecka?
Przypomina siê przypowieœÌ o zab³¹kanej owcy. Pasterz, któremu zginê³a jedna ze stu owiec, przejmuje siê swoj¹ strat¹, szuka owcy tak d³ugo a¿ j¹ znajduje. O ile¿ wiêksza i boleœniejsza jest strata bliskiego cz³owieka i dziwne by by³o gdyby jej nie uzewnêtrzniaÌ - zw³aszcza przed starszymi dzieÌmi, dla których mog³oby wydawaÌ siê niezrozumia³e a wrêcz nieludzkie, ¿e po stracie bliskiej osoby zachowujemy siê tak, jakby nic siê nie sta³o.
Dobr¹ okazj¹ do uzewnêtrznienia ¿alu i otrzymania wsparcia od rodziny, przyjació³ i znajomych jest uroczystoœÌ pogrzebowa. Wa¿na jest tutaj wspólna modlitwa, udzia³ we Mszy Œwiêtej w intencji zmar³ego, rozmowy o nim. Towarzyszenie rodzinie w ¿a³obie, ogl¹danie zdjêÌ, serdeczne wspomnienia, nowe, nie znane dot¹d informacje o zmar³ym, pomagaj¹ wyraziÌ i uporz¹dkowaÌ myœli i uczucia.
Czasami ludzie obawiaj¹ siê pokazywaÌ swój smutek. Dzielenie siê radoœci¹ jest z pewnoœci¹ ³atwiejsze ni¿ prze¿ywanie smutku. WiêkszoœÌ osób, prze¿ywaj¹c smutek, ma sk³onnoœÌ do izolowania siê i zamykania w sobie, czuje siê bardziej bezbronna. Jesteœmy wtedy bardziej podatni na zranienie, skryci w obawie przed niezrozumieniem, tanim pocieszaniem czy dobrymi radami.
Wzwi¹zku ze œmierci¹ ludzie doœÌ czêsto prze¿ywaj¹ poczucie winy. Œmierci nie da siê cofn¹Ì i daje ona now¹ perspektywê patrzenia - niektóre fakty trac¹ na znaczeniu, inne zyskuj¹. Poczucie winy mo¿na odczuwaÌ nawet wtedy, gdy krótko przed œmierci¹ osoby odmówiliœmy jej proœbie albo zaniedbaliœmy, np. nie odwiedziliœmy jej. Mamy wtedy sk³onnoœÌ do brania na siebie nadmiernej odpowiedzialnoœci, obwiniania siê za jej œmierÌ. Wyrzucamy sobie, ¿e nie doœÌ wczeœnie sk³oniliœmy j¹ do wizyty lekarskiej lub wys³aliœmy w miejsce, gdzie spotka³a j¹ œmierÌ.
DoÂświadczamy takÂże sporo lĂŞkĂłw. Obawiamy siĂŞ, czy bliski bardzo cierpiaÂł przed ÂśmierciÂą, czy zrobiono przy nim co naleÂży. Potrzebujemy informacji o okolicznoÂściach Âśmierci, jej przyczynach, ewentualnie o rodzaju wykonanych zabiegĂłw medycznych. SÂą to bardzo waÂżne informacje, ktĂłrych lekarze powinni udzielaĂŚ. ZmniejszajÂą one lĂŞki, obawy, niepokĂłj.
Kiedyœ do poradni przysz³a staruszka. W 1945 roku urodzi³a dziecko, które zmar³o po porodzie. Mia³a w¹tpliwoœci czy procedura zastosowana przez lekarza po³o¿nika nie zaszkodzi³a dziecku. Niepokój nurtowa³ j¹ przez pó³ wieku, dlatego skontaktowaliœmy j¹ z kompetentnym lekarzem, który wyjaœni³ co mog³o siê wtedy zdarzyÌ.
OprĂłcz informacji takÂże widok zwÂłok pomaga poradziĂŚ sobie z lĂŞkami. Nawet oglÂądanie ciaÂła zdeformowanego, wyniszczonego chorobÂą albo uszkodzonego w wyniku wypadku pozwala na uciĂŞcie wyobraÂżeĂą, ktĂłre potrafiÂą byĂŚ straszniejsze od rzeczywistoÂści np. po poronieniu dziecka z wadami rozwojowymi.
Godzenie siê z bolesnymi a nieodwracalnymi faktami przebiega czasem burzliwie. Cz³owiek nie potrafi ³atwo godziÌ siê z du¿¹ strat¹, buntuje siê, pyta: dlaczego, skoro by³ taki m³ody, dobry, móg³ sobie jeszcze po¿yÌ. Jest w tym procesie ¿a³oby element bilansu, podsumowania tego, co wydarzy³o siê w zwi¹zku z okolicznoœciami œmierci, a tak¿e z tym co dzia³o siê miêdzy mn¹ a zmar³ym za jego ¿ycia. S¹ tak¿e refleksje bardziej ogólnej natury nad sensem istnienia, tym, co w ¿yciu jest naprawdê wa¿ne.
Pytania stawiamy sobie, innym ludziom, a sporo z nich jest stawianych pod adresem Boga.
Odejœcie bliskiej osoby to powa¿na strata. Powstaje pustka, której nie da siê ³atwo i szybko zape³niÌ. Wczeœniej spêdzaliœmy z t¹ osob¹ sporo czasu, ¿ywiliœmy do niej uczucia, ³¹czy³y nas wiêzy pokrewieùstwa i/lub przyjaŸni, by³a czêœci¹ naszego ¿ycia. Trudno bez niej prze¿ywaÌ pierwsze œwiêta lub znacz¹ce wydarzenia w rodzinie. Istotnym elementem ¿a³oby jest przeorganizowanie swojego ¿ycia. Musimy na nowo nauczyÌ siê funkcjonowaÌ bez tej osoby, która do tej pory wype³nia³a nam czêœÌ serca i sporo czasu.
Zwyczajowo czas ¿a³oby po najbli¿szej osobie (rodzicu, wspó³ma³¿onku) trwa rok. Mo¿e siê to wydawaÌ d³ugo, jednak w tym czasie ¿a³obnik wykonuje wa¿n¹ i mêcz¹c¹ pracê.
Zwykle koÂło rocznicy Âśmierci, o tej samej porze roku na nowo odÂżywajÂą bolesne wspomnienia. OkreÂślane sÂą jako reakcje rocznicowe.
Teoretycznie przyjmuje siê, ¿e po oko³o pó³tora roku ¿a³oba powinna siê zakoùczyÌ, a cz³owiek wróciÌ do swojej zwyk³ej aktywnoœci.
Bywaj¹ okolicznoœci, które znacz¹co utrudniaj¹ odbycie ¿a³oby. Jedn¹ z nich jest niemo¿noœÌ uznania œmierci osoby. Zdarza siê to w sytuacji zaginiêcia bez wieœci, np. w czasie wojny, klêski ¿ywio³owej czy w innych niewyjaœnionych okolicznoœciach. Bliskim trudno jest byÌ zawieszonym w niepewnoœci co do œmierci bliskiego. Nawet minimalna szansa na to, ¿e ¿yje, hamuje proces ¿a³oby. Mimo ¿e rodzina jest prawie pewna œmierci, np. osoby, która znajdowa³a siê na pok³adzie zatopionego statku, pozostaje cieù niepewnoœci co powoduje stan rozdarcia emocjonalnego. Ponadto brak cia³a uniemo¿liwia pogrzeb.
JednÂą z trudniejszych do opÂłakania jest strata dziecka. Jest ona odwrĂłceniem naturalnego porzÂądku Âświata, w ktĂłrym rodzice umierajÂą przed dzieĂŚmi, a dzieci zajmujÂą siĂŞ pogrzebem rodzicĂłw. Rodzice czujÂą siĂŞ zobowiÂązani do ochraniania dzieci przed niebezpieczeĂąstwami i zÂłem. JeÂżeli dziecko umiera, czĂŞsto czujÂą siĂŞ winni, majÂą poczucie, Âże zawiedli jako rodzice. MogÂą mieĂŚ wÂątpliwoÂści czy potrafiÂą byĂŚ teraz dobrymi rodzicami. MogÂą prĂłbowaĂŚ pozbyĂŚ siĂŞ nieznoÂśnego poczucia winy obwiniajÂąc innych, np. siebie nawzajem. Bo ty kupiÂłeÂś mu rowerek, a ty nie dopilnowaÂłaÂś... Przez to wiele par, ktĂłre wÂłaÂśnie w tym czasie potrzebujÂą swojej wspierajÂącej obecnoÂści, przeÂżywa powaÂżny kryzys.

                                                               c.d.n

============================================

W zwi¹zku z doœwiadczeniem œmierci czêsto pojawia siê poczucie winy. Nieraz osoba dopuœci³a siê rzeczywistego zaniedbania czy nadu¿ycia, w wyniku czego przyczyni³a siê do œmierci np. zbyt szybko prowadzi³a samochód, doprowadzaj¹c do wypadku, w którym zgin¹³ pasa¿er bêd¹cy cz³onkiem rodziny.
Szczególnie silnie poczucie winy mo¿e byÌ obecne w zetkniêciu ze œmierci¹ samobójcz¹. Ludzie z bliskiego otoczenia zadaj¹ sobie pytanie, czy mogli zapobiec tragedii, co nale¿a³o zrobiÌ, a od czego powstrzymaÌ siê. Osoba o tendencjach samobójczych zwykle prze¿ywa powa¿ne problemy ¿yciowe i wysy³a sygna³y œwiadcz¹ce o swoich zamiarach. Nierozpoznanie ich przez osoby z bliskiego otoczenia, a przez to niepodjêcie dzia³aù, które mog³yby odwieœÌ od samobójstwa jest ciê¿kim obci¹¿eniem emocjonalnym. Bywa, ¿e takie osoby mog¹ mieÌ pokusê pope³nienia samobójstwa jako kary wymierzonej sobie lub w ramach fa³szywie pojêtej solidarnoœci z ofiar¹. Aby ul¿yÌ sobie w tej trudnej sytuacji emocjonalnej, mog¹ one nieœwiadomie zmieniaÌ swoj¹ postawê wobec œmierci samobójczej myœl¹c o samobójstwie jako o jednym z mo¿liwych rozwi¹zaù w trudnych sytuacjach ¿yciowych.
Kolejn¹ okolicznoœci¹ utrudniaj¹c¹ prze¿ywanie ¿a³oby jest wczeœniejsze ¿yczenie bliskiej osobie œmierci. Czasami rodzic tak powa¿nie krzywdzi i zaniedbuje dziecko, ¿e prze¿ywa ono prawie wy³¹cznie wstyd, z³oœÌ, smutek, rozpacz. Ma poczucie krzywdy i brak nadziei na jak¹kolwiek poprawê losu. Dorastaj¹cemu dziecku narzucaj¹ siê myœli, ¿e lepiej w ogóle nie mieÌ rodzica ni¿ takiego, którego mo¿na siê wstydziÌ .
Gdy potem rodzic zachoruje i umiera, to dziecko moÂże przypisaĂŚ sobie zbyt duÂży wpÂływ na jego los. „Gdybym mu nie ÂżyczyÂł Âśmierci, to by siĂŞ nie staÂło”.
Bliscy czêsto poruszaj¹ w nas silne, ambiwalentne uczucia. Raz jesteœmy szczêœliwi i zadowoleni z ich obecnoœci, innym razem swoim postêpowaniem budz¹ z³oœÌ czy rozczarowanie. To normalne. Gdy jednak doznawane krzywdy s¹ bolesne i czêste, a jednoczeœnie bardzo ma³o jest pozytywnych doœwiadczeù, to z³oœÌ i poczucie niesprawiedliwoœci utrwala siê i wyra¿a poprzez pragnienie œmierci krzywdziciela.
Czy uda siĂŞ ÂżaÂłowaĂŚ po Âśmierci rodzica, od ktĂłrego doznawaÂło siĂŞ przede wszystkim krzywdy i braku zainteresowania?
JeÂżeli nie byÂł on akceptujÂący rozumiejÂący, wspierajÂący... co straciliÂśmy wraz z jego odejÂściem?
Nastolatek czy dorosÂły, ktĂłry straciÂł takiego rodzica, jest w puÂłapce powaÂżnego konfliktu psychologicznego i moralnego.
JednÂą z trudniejszych okolicznoÂści skutkujÂącÂą czĂŞsto patologicznÂą ÂżaÂłobÂą jest zarĂłwno planowanie jak i przyczynienie siĂŞ do Âśmierci. Zachodzi to w sytuacji aborcji.
Po abortowaniu dziecka rodzice rzadko uÂświadamiajÂą sobie wÂłasne prawo do Âżalu - przecieÂż sami tego chcieli. Nie uznajÂą swojej straty. Dla wielu z nich dziecko nie byÂło prawdziwym czÂłowiekiem, ale pozbawionym cech ludzkich pÂłodem, embrionem, zarodkiem. Rodzice przy poczĂŞciu dziecka nie uwaÂżali siĂŞ za rodzicĂłw. UznajÂą siĂŞ nimi dopiero przy jego narodzinach.
Aborcji nie traktowali zwykle jak prawdziw¹ œmierÌ, ale nazywali przerwaniem ci¹¿y czy pozbyciem siê problemu.
Aby ÂżaÂłowaĂŚ po Âśmierci abortowanego dziecka trzeba uznaĂŚ, Âże bezpowrotnie straciÂło siĂŞ kogoÂś bliskiego, niepowtarzalnego i bezcennego. Bez ÂświadomoÂści, Âże jako rodzic przyczyniÂłem siĂŞ do Âśmierci wÂłasnego bezbronnego i niewinnego dziecka, niemoÂżliwe jest odbycie naturalnego procesu ÂżaÂłoby. Pomimo to czĂŞsto Âżal i smutek jest obecny, choĂŚ osoba nie kojarzy go ze stratÂą dziecka. Po aborcji zdarza siĂŞ, Âże obniÂżony nastrĂłj utrzymuje siĂŞ i utrwala przechodzÂąc w depresjĂŞ wymagajÂącÂą profesjonalnej pomocy.
Chocia¿ ¿a³oba przede wszystkim kojarzy siê nam ze œmierci¹ bliskiej osoby, jednak warto pamiêtaÌ, ¿e jest to równie¿ reakcja na inn¹ wa¿n¹ stratê. Czêsto zdarza siê prze¿ywaÌ ¿a³obê na skutek trwa³ego okaleczenia, np. amputacji koùczyny, zeszpecenia twarzy, na wiadomoœÌ o przewlek³ej chorobie wymagaj¹cej d³ugotrwa³ego uci¹¿liwego leczenia i powoduj¹cej trwa³e ograniczenia mo¿liwoœci ¿yciowych. Nie³atwo godziÌ siê z utrat¹ w³adz fizycznych i utrat¹ swojego wizerunku, jaki kszta³towa³ siê od pocz¹tku naszego istnienia. Cz³owiek jest ten sam a ju¿ nie taki sam.
Inne waÂżne straty to rozstanie lub znaczne ograniczenie kontaktĂłw z bliskimi osobami.
Dla dziecka powa¿n¹ strat¹ jest opuszczenie przez rodzica czy rodziców - wtedy dziecko traci tak¿e dom rodzinny, rozdzielenie rodzeùstwa, które zostaje odes³ane do ró¿nych placówek opiekuùczych b¹dŸ rodzin adopcyjnych.
Rodzic moÂże przeÂżywaĂŚ stratĂŞ oddajÂąc dziecko do adopcji.
DoÂświadczajÂąc ÂżaÂłoby po stracie bliskiej osoby stykamy siĂŞ ze ÂśmierciÂą. ChoĂŚ proces ÂżaÂłoby jest trudny i bolesny jest szansÂą na uÂświadomienie kruchoÂści i przemijalnoÂści naszego Âżycia. Pomaga takÂże skupiĂŚ siĂŞ na tym, co jest najwaÂżniejsze i dobrze korzystaĂŚ z danego nam czasu.

 ScaliÂłem posty
Darek


>Rafaelo<, podaj jeszcze linka do tego tekstu, chyba jest to Twoje opracowanie.
Darek

                                                                                  RĂłwni wobec StwĂłrcy

Milena Kindziuk | Niedziela | 27 PaÂździernik 2011 | Komentarze (0)


Obok zniczy: lalki, pluszowe misie, anioÂłki. Tak ozdobione groby wywierajÂą mocne wraÂżenie na odwiedzajÂących cmentarze. Dzieciom, takÂże nienarodzonym, naleÂży siĂŞ godny pogrzeb i grĂłb.

Karolina L., rocznik '75, drobna, filigranowa blondynka, siedzi na ³ó¿ku jak pos¹g. Przykurczona. Wzrok ma
utkwiony w dal. PiĂŞĂŚ tygodni temu urodziÂła martwÂą, siedmiomiesiĂŞcznÂą cĂłrkĂŞ. – WidziaÂłam jej nó¿ki, potem lekarze zasÂłonili mnie przeÂścieradÂłem. ProsiÂłam, Âżeby pokazali mi twarz dziecka, ale nie chcieli mĂłwiÂąc, Âże byÂłby to dla mnie zbyt duÂży szok – opowiada.

Do³¹cz do nas na Facebooku

Na drugi dzieĂą wypisali jÂą ze szpitala. – ByÂłam w szoku, nie mogÂłam spaĂŚ, caÂły czas myÂśli kr¹¿yÂły wokó³ Âśmierci mojego maleĂąstwa. PoszÂłam do psychologa, ktĂłry poradziÂł mi, Âże najlepiej, gdybym je pochowaÂła, bo to jest warunek dobrego przeÂżycia ÂżaÂłoby. I dalszego funkcjonowania. Ale gdy po dwĂłch tygodniach matka zgÂłosiÂła siĂŞ do szpitala po ciaÂło dziecka, byÂło za póŸno. Przepisy pozwalajÂą na wydanie zwÂłok w ciÂągu 48 godzin. Dziewczynka zostaÂła wiĂŞc juÂż spalona. I dopiero teraz zacz¹³ siĂŞ dramat.

Do wiadra albo na Âśmietnik

Takich kobiet jak Karolina jest w Polsce tysiÂące. ZostawiajÂą nienarodzone lub martwo urodzone dzieci w szpitalach, nie wiedzÂąc, Âże mogÂą domagaĂŚ siĂŞ wydania ciaÂła, aby je pochowaĂŚ. Albo sÂą w tak wielkim szoku, Âże w ogĂłle o tym nie myÂślÂą. A w szpitalach czĂŞsto nikt o niczym rodzicĂłw nie informuje. Dopiero po jakimÂś czasie wracajÂą do szpitala po dziecko. Nie majÂą juÂż jednak po co wracaĂŚ. – Bo dziecko zostaÂło skremowane. A zdarza siĂŞ, Âże trafia do wiadra albo na Âśmietnik – mĂłwi Maria Bienkiewicz z Fundacji „Nazaret”, ktĂłra od lat organizuje pogrzeby dzieci nienarodzonych i wie, jak waÂżne dla osieroconych rodzicĂłw jest pochowanie dziecka. Zna wiele rodzin, ktĂłre po pogrzebie znalazÂły ukojenie, odzyskaÂły wewnĂŞtrzny spokĂłj. – Przy Âśmierci dziecka, nawet gdy ma ono za sobÂą kilka tygodni Âżycia – istotne jest poÂżegnanie i zorganizowanie pogrzebu, dokÂładnie tak jak przy Âśmierci dorosÂłego – podkreÂśla Bienkiewicz.

Kto pyta nie b³¹dzi - odpowiedz na pytania naszych u¿ytkowników

Potwierdza to jedna z matek, czterdziestoletnia Ewa: – Gdy byÂłam w szĂłstym miesiÂącu ci¹¿y, okazaÂło siĂŞ, Âże mĂłj synek ma zespó³ Downa i przepuklinĂŞ, i nie ma Âżadnych szans na przeÂżycie. TakÂże moje Âżycie byÂło zagroÂżone. Lekarze zdecydowali siĂŞ na indukcjĂŞ porodu. WziĂŞÂłam swe martwe dziecko na rĂŞce. A potem owiniĂŞte w pieluszkĂŞ wÂłoÂżyÂłam do maÂłej, biaÂłej trumienki, ktĂłrÂą przywiĂłzÂł m¹¿. MiaÂło normalny pogrzeb, a teraz odwiedzamy je na cmentarzu i modlimy siĂŞ za niego. Nasze pozostaÂłe dzieci teÂż chodzÂą z nami na grĂłb braciszka i wiedzÂą, Âże kiedyÂś razem spotkamy siĂŞ w niebie. Nie wyobraÂżam sobie, by mĂłj synek trafiÂł na Âśmietnik, nigdy nie pogodziÂłabym siĂŞ z tym, Âże go nie pochowaÂłam. Po pogrzebie jestem nieco spokojniejsza.
Psychologowie potwierdzajÂą, Âże dla rodzicĂłw, a zwÂłaszcza dla matek, odebranie ciaÂła nienarodzonego lub martwo urodzonego dziecka ze szpitala i zorganizowanie mu pogrzebu jest warunkiem normalnego funkcjonowania w dalszym Âżyciu.

Te kobiety, ktĂłre siĂŞ na to nie zdecydowaÂły (najczĂŞÂściej dlatego, Âże nie wiedziaÂły, iÂż istnieje taka moÂżliwoœÌ prawna), latami chodzÂą póŸniej na ró¿nego rodzaju terapie, przyjmujÂą leki psychotropowe i bywa, Âże nigdy nie mogÂą wyzwoliĂŚ siĂŞ z depresji, koszmarĂłw sennych i nerwicy. Ani teÂż nie sÂą w stanie urodziĂŚ wiĂŞcej dzieci. „Nieprzepracowana” ÂżaÂłoba po dziecku negatywnie wpÂływa teÂż na wiĂŞÂź ma³¿onkĂłw, a zdarza siĂŞ, Âże prowadzi do rozwodu.

ZmarÂłe bez chrztu

Pochowanie dziecka jest waÂżne z religijnego punktu widzenia. WpÂływa na duchowoœÌ rodzicĂłw, umacnia ich wiarĂŞ. ZresztÂą dziaÂłania Fundacji „Nazaret” koncentrujÂą siĂŞ rĂłwnieÂż wokó³ organizowania modlitw przed NajÂświĂŞtszym Sakramentem (wynagradzajÂących – w przypadku aborcji). Ale fundacja pomaga przede wszystkim organizowaĂŚ dzieciĂŞce pogrzeby. Nie tylko rodzicom, ktĂłrzy tego pragnÂą. TakÂże szpitalom. Bo jest mnĂłstwo dzieci, ktĂłrych ciaÂł rodzice wcale nie chcÂą zabieraĂŚ. Maria Bienkiewicz wyszukuje je w caÂłej Polsce i – aby zapobiec skremowaniu, organizuje im pochĂłwek. Jest to Âśrednio kilka zbiorowych pogrzebĂłw rocznie (na jednym ok. 50 ciaÂł dzieci) oraz kilkanaÂście indywidualnych. Niewiele – jak na ponad 40 tys. poronieĂą rocznie i 2 tys. dzieci martwo urodzonych.

Odprawiana jest wówczas msza œw. w intencji rodziców zmar³ego dziecka, o pomoc w prze¿ywaniu cierpienia i bólu. A potem odbywa siê zwyczajna ceremonia ¿a³obna, z t¹ ró¿nic¹, ¿e kap³an ubrany jest w bia³y ornat, co podkreœla niewinnoœÌ dziecka.
Pierwszy taki pogrzeb odbyÂł siĂŞ w 2005 r. w koÂściele Âśw. Katarzyny na warszawskim SÂłuÂżewie. – Drugi byÂł BiaÂłystok, a potem inne miasta Polski. ZajĂŞÂłam siĂŞ tym, gdyÂż znaÂłam coraz wiĂŞcej drastycznych przypadkĂłw pozbywania siĂŞ ciaÂł dzieci – twierdzi Maria Bienkiewicz. – Te maleĂąkie, kilkutygodniowe, z poronienia, byÂły spuszczane w ubikacji, starsze natomiast, urodzone martwe albo w wyniku sztucznie przyspieszanych porodĂłw, lÂądowaÂły w zakÂładach do utylizacji albo godzinami umieraÂły w miskach. Czasem przyjeÂżdÂżaÂł samochĂłd MPO i palono te ciaÂła razem ze Âśmieciami, a z popioÂłu byÂły potem robione kostki brukowe albo asfalt. Nikt tego oficjalnie nie potwierdzi, ale takie rzeczy nadal siĂŞ zdarzajÂą – przekonuje prezes Fundacji „Nazaret”. W uroczystoœÌ Wszystkich ÂŚwiĂŞtych pÂłonÂące znicze na grobach nienarodzonych dzieci majÂą wiĂŞc podwĂłjnie symbolicznÂą wymowĂŞ.

Czy te dzieci, w wiĂŞkszoÂści przypadkĂłw nieochrzczone, zostanÂą zbawione? KoÂśció³ ufa, Âże tak. W „Katechizmie KoÂścioÂła Katolickiego” czytamy: „JeÂśli chodzi o dzieci zmarÂłe bez chrztu, KoÂśció³ moÂże tylko polecaĂŚ je miÂłosierdziu BoÂżemu, jak czyni to podczas przeznaczonego dla nich obrzĂŞdu pogrzebu. Istotnie, wielkie miÂłosierdzie Boga, ktĂłry pragnie, by wszyscy ludzie zostali zbawieni (por. 1 Tm 2, 4), i miÂłoœÌ Jezusa do dzieci, ktĂłra kazaÂła Mu powiedzieĂŚ: «PozwĂłlcie dzieciom przychodziĂŚ do Mnie, nie przeszkadzajcie im» (Mk 10, 14), pozwalajÂą nam mieĂŚ nadziejĂŞ, Âże istnieje jakaÂś droga zbawienia dla dzieci zmarÂłych bez chrztu” (1261).

PapieÂż Benedykt XVI w bulli „Spes orandi” (ModlÂąca siĂŞ nadzieja) stwierdza, Âże dzieci nienarodzone z przyczyn poronienia lub aborcji, mimo braku chrztu, dostÂąpiÂą zbawienia i naleÂży siĂŞ im pogrzeb. – Dziecko poczĂŞte i nienarodzone ma tĂŞ samÂą godnoœÌ, co osoba urodzona. GodnoœÌ, ktĂłrej nikt nie ma prawa nadaĂŚ ani odebraĂŚ – przypomniaÂł niedawno bp WiesÂław Mering w BrzeÂściu Kujawskim, w homilii podczas zbiorowego pogrzebu takich dzieci.

Do nauczania KoÂścioÂła na ten temat nawiÂązujÂą teÂż teksty modlitw podczas obrzĂŞdĂłw pogrzebu, ktĂłre zwracajÂą uwagĂŞ na miÂłosierdzie BoÂże i podkreÂślajÂą stan zbawienia dusz dzieci – przy zaÂłoÂżeniu, Âże rodzice chcieli je ochrzciĂŚ, ale nie zd¹¿yli.

Europejskie standardy

Ostatnio od strony prawnej uproszczono pochĂłwek dziecka martwo urodzonego – bez wzglĂŞdu na czas trwania ci¹¿y. Nie jest juÂż wymagana adnotacja urzĂŞdu stanu cywilnego o zarejestrowaniu zgonu. Do wydania karty zgonu natomiast (wymaganej do organizacji pochĂłwku) jest potrzebny akt urodzenia. A personel medyczny ma obowiÂązek poinformowaĂŚ kobietĂŞ, ktĂłra poroniÂła lub urodziÂła martwe dziecko, o moÂżliwoÂści wydania ciaÂła oraz musi wystawiĂŚ akt zgonu. Rodzicom przysÂługuje teÂż zasiÂłek pogrzebowy z ZUS.

Kobieta ma tak¿e prawo zobaczyÌ swoje martwe dziecko, aby je po¿egnaÌ. Personel medyczny nie mo¿e tego odmówiÌ, jak twierdzi prof. Bogdan Chazan, dyrektor Szpitala Ginekologiczno-Po³o¿niczego im. Œwiêtej Rodziny w Warszawie. W szpitalu tym, pod tym wzglêdem wzorcowym, jest zreszt¹ s³u¿¹ca do tych celów izba po¿egnaù. Tam dziecko le¿y w bia³ej trumience, rodzice mog¹ przy nim posiedzieÌ, a potem przyje¿d¿a karawan pogrzebowy i odbywa siê wyprowadzenie cia³a i pogrzeb. Zdaniem prof. Chazana, to normalna procedura, zgodna ze standardami europejskimi.

Natomiast odmowa wydania rodzicom zmarÂłego dziecka zawsze jest naduÂżyciem. – Podobnie jak naduÂżyciem jest oddawanie ciaÂł dzieci w pudeÂłkach czy sÂłoikach z formalinÂą, a takie przypadki jeszcze, niestety, majÂą miejsce – podkreÂśla Bienkiewicz.
Gdy dziecko trafia w rĂŞce rodzicĂłw w sposĂłb godny, oni czujÂą, Âże bycie czÂłowiekiem oznacza coÂś wielkiego. Groby dzieci utraconych tĂŞ prawdĂŞ przypominajÂą. I dobitnie ÂświadczÂą, Âże wobec Âśmierci wszyscy jesteÂśmy rĂłwni. NiezaleÂżnie od tego, czy ktoÂś ÂżyÂł sto dni przed urodzeniem, czy sto lat po urodzeniu.

http://religia.onet.pl/publicystyka,6/rowni-wobec-stworcy,22927,page1.html

                                                                    Czas ÂżaÂłoby

Czy moÂżna byĂŚ smutnym, rozdraÂżnionym, przygnĂŞbionym, apatycznym po czyjejÂś Âśmierci?
Renata Skoraszewska

Potocznie ¿a³ob¹ nazywamy czas po œmierci bliskiej osoby. Prze¿ywamy wówczas ¿al, ból, smutek, pustkê, z³oœÌ i bunt wobec osób i faktów, mo¿e nawet rozpacz. Jest to proces radzenia sobie z nieuniknion¹ rzeczywistoœci¹.

Ten czas mo¿e zacz¹Ì siê jednak wczeœniej - kiedy przewidujemy bliskoœÌ rozstania. Zdarza siê to podczas zaawansowanej œmiertelnej choroby, gdy bliski od d³u¿szego czasu jest s³aby i wycieùczony. Nie chcemy go straciÌ. To trudne i bolesne doœwiadczenie, wiêc mo¿emy odczuwaÌ niechêÌ i opór, broniÌ siê przed uœwiadomieniem sobie, ¿e chwila œmierci siê zbli¿a. Boimy siê doznawania bólu i bezradnoœci.

NieÂłatwo rozstawaĂŚ siĂŞ, ÂżegnaĂŚ.

Czasem nasza niezgoda na rych³e rozstanie z chorym jest tak du¿a, ¿e wysy³amy chorego na si³ê do szpitala ignoruj¹c jego wolê pozostania w domu i umierania w otoczeniu rodziny. Czasami chcemy zatrzymaÌ go jak d³ugo siê da, podtrzymywaÌ jego funkcje ¿yciowe za pomoc¹ aparatury, choÌ wiadomo, ¿e jest bardzo, bardzo s³aby i w ten sposób tylko przed³u¿amy jego cierpienie. Forsowanie leczenia za wszelk¹ cenê stwarza atmosferê niezrozumienia, obcoœci i skazuje ka¿d¹ ze stron na osamotnienie w tym krytycznym czasie.

     Zazwyczaj chory chce wiedzieĂŚ, jaki jest stan jego zdrowia i jakie ma szanse, chce teÂż o tym rozmawiaĂŚ. Zdarza siĂŞ, Âże unikamy rozmĂłw o nadchodzÂącej Âśmierci, o zwiÂązanych z niÂą lĂŞkach z terminalnie chorym, zapewniamy, Âże wyzdrowieje, choĂŚ sami w to nie bardzo wierzymy. ByĂŚ moÂże w ten sposĂłb bardziej chcemy uspokoiĂŚ samych siebie. Jednak ograniczanie choremu dostĂŞpu do informacji medycznych, a tym bardziej ukrywanie przed nim zÂłych wieÂści nie zapewni mu spokoju.

Szczere rozmowy, nie tylko o zdrowiu, s¹ niezbêdne dla uporz¹dkowania wzajemnych relacji. Nawet gdy relacje by³y satysfakcjonuj¹ce, warto dopowiedzieÌ niedopowiedziane. Tym bardziej zaœ, jeœli nosimy w sercu urazy. To ostatnia szansa na przeproszenie, przebaczenie, pojednanie. Dobre po¿egnanie przed œmierci¹ to wypowiedzenie wa¿nych s³ów mi³oœci, czu³oœci, przebaczenia, na co wczeœniej mo¿e nie starczy³o odwagi. Pozwala to umieraj¹cemu odejœÌ w spokoju ducha, a ¿ywych pozostawia z przekazem, który s³usznie mo¿na traktowaÌ jako testament czy b³ogos³awieùstwo.

WkoĂącu nadchodzi moment Âśmierci. Z poczÂątku bliska rodzina przeÂżywa szok, trudno uwierzyĂŚ w fakty. SzczegĂłlnie intensywnie pojawia siĂŞ to odczucie, gdy strata byÂła nagÂła, ale nawet gdy bliski dÂługo chorowaÂł, moment Âśmierci jest nieznany i zaskakuje nas, Âże to juÂż...

Stajemy przed koniecznoÂściÂą rozstania, niezaleÂżnie od tego czy mieliÂśmy czas aby oswoiĂŚ siĂŞ z tÂą myÂślÂą czy teÂż tego czasu nie byÂło.

Tym, co pozwala stosunkowo szybko uporaÌ siê z szokiem, jest ogl¹danie cia³a zmar³ego. Czêsto wydaje siê nam, ¿e dobrze bêdzie, jeœli oszczêdzimy sobie dramatycznych prze¿yÌ. Uciekamy od œmierci obok nas. O wiele ³atwiej ogl¹damy œmierÌ w telewizji. Widok zmar³ego konfrontuje nas z rzeczywistoœci¹. Zmar³y nie oddycha, nie rusza siê, szybko robi siê siny i zimny. Widok ten z ca³¹ ostroœci¹ uœwiadamia nam, ¿e zmar³y nie o¿yje. Trudno póŸniej oszukiwaÌ siê myœl¹c, ¿e wyszed³ do pracy czy wyjecha³ na wakacje i nied³ugo wróci do domu.

Przed wiadomoÂściÂą o Âśmierci i widokiem zmarÂłych chronimy szczegĂłlnie dzieci. Dlaczego odgradzamy je od rzeczywistoÂści? MoÂże boimy siĂŞ, Âże tak jak my, doroÂśli, doznajÂą szoku i bĂŞdzie to dla nich tragiczne, zbyt bolesne przeÂżycie. Tymczasem jeÂżeli umiera dziadek, dziecko w wieku przedszkolnym nie do koĂąca rozumie, co znaczy nigdy go nie zobaczyĂŚ. Nie do koĂąca teÂż zdaje sobie sprawĂŞ z tego, co traci wychowujÂąc siĂŞ bez dziadka. Nie wie, ile dobrych chwil, ktĂłre mogÂłyby siĂŞ wydarzyĂŚ, nie bĂŞdzie miaÂło miejsca. To ograniczenie w pojmowaniu rzeczywistoÂści Âśmierci chroni je przed traumÂą.

Czy mo¿na pozwoliÌ sobie na ¿a³obê, byÌ smutnym, rozdra¿nionym, przygnêbionym, apatycznym po œmierci dziadka, mamy, wspó³ma³¿onka, dziecka?

Przypomina siê przypowieœÌ o zab³¹kanej owcy. Pasterz, któremu zginê³a jedna ze stu owiec, przejmuje siê swoj¹ strat¹, szuka owcy tak d³ugo a¿ j¹ znajduje. O ile¿ wiêksza i boleœniejsza jest strata bliskiego cz³owieka i dziwne by by³o gdyby jej nie uzewnêtrzniaÌ - zw³aszcza przed starszymi dzieÌmi, dla których mog³oby wydawaÌ siê niezrozumia³e a wrêcz nieludzkie, ¿e po stracie bliskiej osoby zachowujemy siê tak, jakby nic siê nie sta³o.

     DobrÂą okazjÂą do uzewnĂŞtrznienia Âżalu i otrzymania wsparcia od rodziny, przyjació³ i znajomych jest uroczystoœÌ pogrzebowa. WaÂżna jest tutaj wspĂłlna modlitwa, udziaÂł we Mszy ÂŚwiĂŞtej w intencji zmarÂłego, rozmowy o nim. Towarzyszenie rodzinie w ÂżaÂłobie, oglÂądanie zdjĂŞĂŚ, serdeczne wspomnienia, nowe, nie znane dotÂąd informacje o zmarÂłym, pomagajÂą wyraziĂŚ i uporzÂądkowaĂŚ myÂśli i uczucia.

Czasami ludzie obawiaj¹ siê pokazywaÌ swój smutek. Dzielenie siê radoœci¹ jest z pewnoœci¹ ³atwiejsze ni¿ prze¿ywanie smutku. WiêkszoœÌ osób, prze¿ywaj¹c smutek, ma sk³onnoœÌ do izolowania siê i zamykania w sobie, czuje siê bardziej bezbronna. Jesteœmy wtedy bardziej podatni na zranienie, skryci w obawie przed niezrozumieniem, tanim pocieszaniem czy dobrymi radami.

Wzwi¹zku ze œmierci¹ ludzie doœÌ czêsto prze¿ywaj¹ poczucie winy. Œmierci nie da siê cofn¹Ì i daje ona now¹ perspektywê patrzenia - niektóre fakty trac¹ na znaczeniu, inne zyskuj¹. Poczucie winy mo¿na odczuwaÌ nawet wtedy, gdy krótko przed œmierci¹ osoby odmówiliœmy jej proœbie albo zaniedbaliœmy, np. nie odwiedziliœmy jej. Mamy wtedy sk³onnoœÌ do brania na siebie nadmiernej odpowiedzialnoœci, obwiniania siê za jej œmierÌ. Wyrzucamy sobie, ¿e nie doœÌ wczeœnie sk³oniliœmy j¹ do wizyty lekarskiej lub wys³aliœmy w miejsce, gdzie spotka³a j¹ œmierÌ.

DoÂświadczamy takÂże sporo lĂŞkĂłw. Obawiamy siĂŞ, czy bliski bardzo cierpiaÂł przed ÂśmierciÂą, czy zrobiono przy nim co naleÂży. Potrzebujemy informacji o okolicznoÂściach Âśmierci, jej przyczynach, ewentualnie o rodzaju wykonanych zabiegĂłw medycznych. SÂą to bardzo waÂżne informacje, ktĂłrych lekarze powinni udzielaĂŚ. ZmniejszajÂą one lĂŞki, obawy, niepokĂłj.

Kiedyœ do poradni przysz³a staruszka. W 1945 roku urodzi³a dziecko, które zmar³o po porodzie. Mia³a w¹tpliwoœci czy procedura zastosowana przez lekarza po³o¿nika nie zaszkodzi³a dziecku. Niepokój nurtowa³ j¹ przez pó³ wieku, dlatego skontaktowaliœmy j¹ z kompetentnym lekarzem, który wyjaœni³ co mog³o siê wtedy zdarzyÌ.

OprĂłcz informacji takÂże widok zwÂłok pomaga poradziĂŚ sobie z lĂŞkami. Nawet oglÂądanie ciaÂła zdeformowanego, wyniszczonego chorobÂą albo uszkodzonego w wyniku wypadku pozwala na uciĂŞcie wyobraÂżeĂą, ktĂłre potrafiÂą byĂŚ straszniejsze od rzeczywistoÂści np. po poronieniu dziecka z wadami rozwojowymi.

Godzenie siê z bolesnymi a nieodwracalnymi faktami przebiega czasem burzliwie. Cz³owiek nie potrafi ³atwo godziÌ siê z du¿¹ strat¹, buntuje siê, pyta: dlaczego, skoro by³ taki m³ody, dobry, móg³ sobie jeszcze po¿yÌ. Jest w tym procesie ¿a³oby element bilansu, podsumowania tego, co wydarzy³o siê w zwi¹zku z okolicznoœciami œmierci, a tak¿e z tym co dzia³o siê miêdzy mn¹ a zmar³ym za jego ¿ycia. S¹ tak¿e refleksje bardziej ogólnej natury nad sensem istnienia, tym, co w ¿yciu jest naprawdê wa¿ne.

Pytania stawiamy sobie, innym ludziom, a sporo z nich jest stawianych pod adresem Boga.

Odejœcie bliskiej osoby to powa¿na strata. Powstaje pustka, której nie da siê ³atwo i szybko zape³niÌ. Wczeœniej spêdzaliœmy z t¹ osob¹ sporo czasu, ¿ywiliœmy do niej uczucia, ³¹czy³y nas wiêzy pokrewieùstwa i/lub przyjaŸni, by³a czêœci¹ naszego ¿ycia. Trudno bez niej prze¿ywaÌ pierwsze œwiêta lub znacz¹ce wydarzenia w rodzinie. Istotnym elementem ¿a³oby jest przeorganizowanie swojego ¿ycia. Musimy na nowo nauczyÌ siê funkcjonowaÌ bez tej osoby, która do tej pory wype³nia³a nam czêœÌ serca i sporo czasu.

Zwyczajowo czas ¿a³oby po najbli¿szej osobie (rodzicu, wspó³ma³¿onku) trwa rok. Mo¿e siê to wydawaÌ d³ugo, jednak w tym czasie ¿a³obnik wykonuje wa¿n¹ i mêcz¹c¹ pracê.

Zwykle koÂło rocznicy Âśmierci, o tej samej porze roku na nowo odÂżywajÂą bolesne wspomnienia. OkreÂślane sÂą jako reakcje rocznicowe.

Teoretycznie przyjmuje siê, ¿e po oko³o pó³tora roku ¿a³oba powinna siê zakoùczyÌ, a cz³owiek wróciÌ do swojej zwyk³ej aktywnoœci.

Bywaj¹ okolicznoœci, które znacz¹co utrudniaj¹ odbycie ¿a³oby. Jedn¹ z nich jest niemo¿noœÌ uznania œmierci osoby. Zdarza siê to w sytuacji zaginiêcia bez wieœci, np. w czasie wojny, klêski ¿ywio³owej czy w innych niewyjaœnionych okolicznoœciach. Bliskim trudno jest byÌ zawieszonym w niepewnoœci co do œmierci bliskiego. Nawet minimalna szansa na to, ¿e ¿yje, hamuje proces ¿a³oby. Mimo ¿e rodzina jest prawie pewna œmierci, np. osoby, która znajdowa³a siê na pok³adzie zatopionego statku, pozostaje cieù niepewnoœci co powoduje stan rozdarcia emocjonalnego. Ponadto brak cia³a uniemo¿liwia pogrzeb.

JednÂą z trudniejszych do opÂłakania jest strata dziecka. Jest ona odwrĂłceniem naturalnego porzÂądku Âświata, w ktĂłrym rodzice umierajÂą przed dzieĂŚmi, a dzieci zajmujÂą siĂŞ pogrzebem rodzicĂłw. Rodzice czujÂą siĂŞ zobowiÂązani do ochraniania dzieci przed niebezpieczeĂąstwami i zÂłem. JeÂżeli dziecko umiera, czĂŞsto czujÂą siĂŞ winni, majÂą poczucie, Âże zawiedli jako rodzice. MogÂą mieĂŚ wÂątpliwoÂści czy potrafiÂą byĂŚ teraz dobrymi rodzicami. MogÂą prĂłbowaĂŚ pozbyĂŚ siĂŞ nieznoÂśnego poczucia winy obwiniajÂąc innych, np. siebie nawzajem. Bo ty kupiÂłeÂś mu rowerek, a ty nie dopilnowaÂłaÂś... Przez to wiele par, ktĂłre wÂłaÂśnie w tym czasie potrzebujÂą swojej wspierajÂącej obecnoÂści, przeÂżywa powaÂżny kryzys.

Wzwi¹zku z doœwiadczeniem œmierci czêsto pojawia siê poczucie winy. Nieraz osoba dopuœci³a siê rzeczywistego zaniedbania czy nadu¿ycia, w wyniku czego przyczyni³a siê do œmierci np. zbyt szybko prowadzi³a samochód, doprowadzaj¹c do wypadku, w którym zgin¹³ pasa¿er bêd¹cy cz³onkiem rodziny.

Szczególnie silnie poczucie winy mo¿e byÌ obecne w zetkniêciu ze œmierci¹ samobójcz¹. Ludzie z bliskiego otoczenia zadaj¹ sobie pytanie, czy mogli zapobiec tragedii, co nale¿a³o zrobiÌ, a od czego powstrzymaÌ siê. Osoba o tendencjach samobójczych zwykle prze¿ywa powa¿ne problemy ¿yciowe i wysy³a sygna³y œwiadcz¹ce o swoich zamiarach. Nierozpoznanie ich przez osoby z bliskiego otoczenia, a przez to niepodjêcie dzia³aù, które mog³yby odwieœÌ od samobójstwa jest ciê¿kim obci¹¿eniem emocjonalnym. Bywa, ¿e takie osoby mog¹ mieÌ pokusê pope³nienia samobójstwa jako kary wymierzonej sobie lub w ramach fa³szywie pojêtej solidarnoœci z ofiar¹. Aby ul¿yÌ sobie w tej trudnej sytuacji emocjonalnej, mog¹ one nieœwiadomie zmieniaÌ swoj¹ postawê wobec œmierci samobójczej myœl¹c o samobójstwie jako o jednym z mo¿liwych rozwi¹zaù w trudnych sytuacjach ¿yciowych.

Kolejn¹ okolicznoœci¹ utrudniaj¹c¹ prze¿ywanie ¿a³oby jest wczeœniejsze ¿yczenie bliskiej osobie œmierci. Czasami rodzic tak powa¿nie krzywdzi i zaniedbuje dziecko, ¿e prze¿ywa ono prawie wy³¹cznie wstyd, z³oœÌ, smutek, rozpacz. Ma poczucie krzywdy i brak nadziei na jak¹kolwiek poprawê losu. Dorastaj¹cemu dziecku narzucaj¹ siê myœli, ¿e lepiej w ogóle nie mieÌ rodzica ni¿ takiego, którego mo¿na siê wstydziÌ .

Gdy potem rodzic zachoruje i umiera, to dziecko moÂże przypisaĂŚ sobie zbyt duÂży wpÂływ na jego los. „Gdybym mu nie ÂżyczyÂł Âśmierci, to by siĂŞ nie staÂło”.

Bliscy czêsto poruszaj¹ w nas silne, ambiwalentne uczucia. Raz jesteœmy szczêœliwi i zadowoleni z ich obecnoœci, innym razem swoim postêpowaniem budz¹ z³oœÌ czy rozczarowanie. To normalne. Gdy jednak doznawane krzywdy s¹ bolesne i czêste, a jednoczeœnie bardzo ma³o jest pozytywnych doœwiadczeù, to z³oœÌ i poczucie niesprawiedliwoœci utrwala siê i wyra¿a poprzez pragnienie œmierci krzywdziciela.

Czy uda siĂŞ ÂżaÂłowaĂŚ po Âśmierci rodzica, od ktĂłrego doznawaÂło siĂŞ przede wszystkim krzywdy i braku zainteresowania?

JeÂżeli nie byÂł on akceptujÂący rozumiejÂący, wspierajÂący... co straciliÂśmy wraz z jego odejÂściem?

Nastolatek czy dorosÂły, ktĂłry straciÂł takiego rodzica, jest w puÂłapce powaÂżnego konfliktu psychologicznego i moralnego.

JednÂą z trudniejszych okolicznoÂści skutkujÂącÂą czĂŞsto patologicznÂą ÂżaÂłobÂą jest zarĂłwno planowanie jak i przyczynienie siĂŞ do Âśmierci. Zachodzi to w sytuacji aborcji.

Po abortowaniu dziecka rodzice rzadko uÂświadamiajÂą sobie wÂłasne prawo do Âżalu - przecieÂż sami tego chcieli. Nie uznajÂą swojej straty. Dla wielu z nich dziecko nie byÂło prawdziwym czÂłowiekiem, ale pozbawionym cech ludzkich pÂłodem, embrionem, zarodkiem. Rodzice przy poczĂŞciu dziecka nie uwaÂżali siĂŞ za rodzicĂłw. UznajÂą siĂŞ nimi dopiero przy jego narodzinach.

Aborcji nie traktowali zwykle jak prawdziw¹ œmierÌ, ale nazywali przerwaniem ci¹¿y czy pozbyciem siê problemu.

Aby ÂżaÂłowaĂŚ po Âśmierci abortowanego dziecka trzeba uznaĂŚ, Âże bezpowrotnie straciÂło siĂŞ kogoÂś bliskiego, niepowtarzalnego i bezcennego. Bez ÂświadomoÂści, Âże jako rodzic przyczyniÂłem siĂŞ do Âśmierci wÂłasnego bezbronnego i niewinnego dziecka, niemoÂżliwe jest odbycie naturalnego procesu ÂżaÂłoby. Pomimo to czĂŞsto Âżal i smutek jest obecny, choĂŚ osoba nie kojarzy go ze stratÂą dziecka. Po aborcji zdarza siĂŞ, Âże obniÂżony nastrĂłj utrzymuje siĂŞ i utrwala przechodzÂąc w depresjĂŞ wymagajÂącÂą profesjonalnej pomocy.

Chocia¿ ¿a³oba przede wszystkim kojarzy siê nam ze œmierci¹ bliskiej osoby, jednak warto pamiêtaÌ, ¿e jest to równie¿ reakcja na inn¹ wa¿n¹ stratê. Czêsto zdarza siê prze¿ywaÌ ¿a³obê na skutek trwa³ego okaleczenia, np. amputacji koùczyny, zeszpecenia twarzy, na wiadomoœÌ o przewlek³ej chorobie wymagaj¹cej d³ugotrwa³ego uci¹¿liwego leczenia i powoduj¹cej trwa³e ograniczenia mo¿liwoœci ¿yciowych. Nie³atwo godziÌ siê z utrat¹ w³adz fizycznych i utrat¹ swojego wizerunku, jaki kszta³towa³ siê od pocz¹tku naszego istnienia. Cz³owiek jest ten sam a ju¿ nie taki sam.

Inne waÂżne straty to rozstanie lub znaczne ograniczenie kontaktĂłw z bliskimi osobami.

Dla dziecka powa¿n¹ strat¹ jest opuszczenie przez rodzica czy rodziców - wtedy dziecko traci tak¿e dom rodzinny, rozdzielenie rodzeùstwa, które zostaje odes³ane do ró¿nych placówek opiekuùczych b¹dŸ rodzin adopcyjnych.

Rodzic moÂże przeÂżywaĂŚ stratĂŞ oddajÂąc dziecko do adopcji.

DoÂświadczajÂąc ÂżaÂłoby po stracie bliskiej osoby stykamy siĂŞ ze ÂśmierciÂą. ChoĂŚ proces ÂżaÂłoby jest trudny i bolesny jest szansÂą na uÂświadomienie kruchoÂści i przemijalnoÂści naszego Âżycia. Pomaga takÂże skupiĂŚ siĂŞ na tym, co jest najwaÂżniejsze i dobrze korzystaĂŚ z danego nam czasu.

http://www.wieczernik.oaza.pl/artykul.php?aid=484

ÂŻaÂłoba – do noszenia, czy siĂŞ obnoszenia?

No wiĂŞc mieliÂśmy kolejnÂą ÂŻaÂłobĂŞ NarodowÂą. Ale tak naprawdĂŞ: po kim?

Moja osobista ÂżaÂłoba wychodziÂła poza granice tamtych dwĂłch ustawowych dni 5 i 6 marca 2012. Mimo to, nosiÂłem jÂą w sobie, w sercu; nadal jÂą tam noszĂŞ. Lecz bynajmniej nie tyle po katastrofie pociÂągĂłw pod Szczekocinem, co po Narodzie Polskim.

A noszê j¹ po Narodzie, gdy¿ ten najwyraŸniej musi mieÌ wydane specjalne pozwolenie, by siê zasmuciÌ. ¯a³obê po Narodzie, który niczym lud Korei Pó³nocnej musi oficjalnie dostaÌ znak do op³akiwania, a jego polityczni zwierzchnicy czuj¹ na sobie niewidzialn¹ presjê, by dokonywaÌ obyczajowych gestów.

(http://www.eioba.org/files/user27233/a170928/aoba_small.png)

NoszĂŞ go po Narodzie, gdzie socjalizm gĂłruje nad kapitalizmem, czyli gdzie wszystko jest wszystkich, bo o ile ÂżaÂłoba ofiar rozproszonych i pojedyĂączych to rzecz osobista, to gdy ginie wiĂŞcej luda w jednym miejscu i jednym czasie, to juÂż rzecz narodowa.

NoszĂŞ go teÂż po Narodzie, ktĂłry po Âśmierci 16 osĂłb w katastrofie pociÂągĂłw ogÂłasza ÂŻaÂłobĂŞ NarodowÂą, lecz po Âśmierci 18 osĂłb w wypadku busa ogÂłasza ÂżaÂłobĂŞ „tylko“ w ³ódzkiem i mazowieckiem. Czy szalĂŞ przewaÂżyÂła tu liczba rannych? Wszak tam zginĂŞli wszyscy co do jednego, zero rannych… To moÂże przewaÂżyÂła waga strat materialnych? Co to jest jeden busik do caÂłych dwĂłch pociÂągĂłw…? A moÂże to, Âże w zaÂśniedziaÂłym zwrocie jĂŞzykowym, wyraz „katastrofa“ nie pasuje do „drogowa“? PrzecieÂż tamto to byÂł „tylko“ wypadek…

Dodatkowo, noszĂŞ go po Narodzie, w ktĂłrym jeden dekret GÂłowy PaĂąstwa - niczym w raporcie KapuÂściĂąskiego - pozyskuje wpÂływy do kasy kwiaciarek, handlarzy zniczami, wyrobnikĂłw czarnych opasek z krepy oraz wÂłaÂścicieli wypoÂżyczalni filmĂłw – dla rĂłwnowagi, odbierajÂąc zarobek organizatorom wszelkich imprez kulturalnych, niekoniecznie rozrywkowych sensu stricte.

NoszĂŞ go rĂłwnieÂż po Narodzie, ktĂłry w pojĂŞciu swej WÂładzy jest niegodny zaufania, bo WÂładza z gĂłry wiedziaÂła, Âże NarĂłd nie pamiĂŞtaÂłby, by na owych zabronionych imprezach uczciĂŚ ofiary katastrofy np. minutÂą ciszy.

SwojÂą ÂżaÂłobĂŞ noszĂŞ wreszcie po Narodzie, ktĂłry umie siĂŞ cudownie jednoczyĂŚ – pod warunkiem, Âże powodem zjednoczenia bĂŞdzie albo wspĂłlny wrĂłg, albo jakaÂś spektakularna ÂśmierĂŚ. Ale weÂź go zjednocz pod sztandarem wspĂłlnego celu…

Na szczĂŞÂście, temu Narodowi zawsze przyÂświecaÂła maksyma „Polak potrafi“. W jej myÂśl, co niektĂłrzy tym razem teÂż zakombinowali i obejrzeli swojÂą porcjĂŞ rozrywki – tyle Âże nie w TV, a na DVD. JakaÂś ró¿nica? KtoÂś siĂŞ od tego poczuÂł lepiej, Âże nie w TV?

Tylko czekaĂŚ reakcji Prezydenta gdy np. w czasie EURO 2012 znĂłw siĂŞ wywali jakiÂś pociÂąg, np. peÂłen kibicĂłw. Co tam jakaÂś fifa – trzeba bĂŞdzie odwoÂłaĂŚ mecze… ChoĂŚ bĂŞdzie tego jeden duÂży plus: wszystkie ekipy wyjadÂą – my wygramy turniej walkowerem.

Lecz przede wszystkim, moja ÂżaÂłoba nie zna granic po Narodzie, u ktĂłrego wszystko - a szczegĂłlnie ÂżaÂłoba - musi byĂŚ nadzwyczajne, podniosÂłe, doniosÂłe i wzniosÂłe. Kraj musi siĂŞ na te dni zatrzymaĂŚ, paœÌ na kolana, ³¹czyĂŚ w bĂłlu ze sobÂą (i niech bĂŞdzie, Âże ze zmarÂłymi teÂż) i pochyliĂŚ gÂłowy w zadumie. ChÂłopi majÂą zdj¹Ì czapki, pÂłaczki majÂą zawodziĂŚ – inaczej nie bĂŞdzie po polsku, nie bĂŞdzie po patriotycznemu. Nie bĂŞdzie wcale dobrze. A Ty, innowierco, patrz siĂŞ i ucz jak prawdziwie (ob)nosiĂŚ ÂżaÂłobĂŞ!

===

PS: CiÂąg dalszy nastÂąpi pt. „Ciecia pamiĂŞci nadobny pastisz“

http://www.eioba.pl/a/3nw0/zaloba-do-noszenia-czy-sie-obnoszenia