Gdzie jest ÂźrĂłdÂło Nilu ?

Baltazar

Gość

« : Styczeń 24, 2009, 10:18:50 »

Rzeka, ktĂłra daje Âżycie Egiptowi i pĂłÂłnocno-zachodniej Afryce - Nil - od wiekĂłw budziÂła podziw i strach swym ogromem. DziĂŞki corocznym wylewom uchodziÂła niemal za boga. Te masy wody pÂłynÂące przez spalonÂą sÂłoĂącem pustyniĂŞ rodziÂły w ludzkich umysÂłach pytanie: gdzie jest ich poczÂątek?

ÂŚmiaÂłkowie, ktĂłrzy zapragnĂŞli poznaĂŚ odpowiedÂź na to pytanie, doznawali podwĂłjnego zdziwienia, gdy doszli bÂądÂź dopÂłynĂŞli do okolic dzisiejszego Chartumu. Tu bowiem nurty Nilu BiaÂłego i BÂłĂŞkitnego ÂłÂączÂą siĂŞ ze sobÂą. W ktĂłrÂą zatem stronĂŞ siĂŞ udaĂŚ by dojÂśĂŚ do tych wÂłaÂściwszych ÂźrĂłdeÂł?

Pierwsi nad brzegiem

PierwszÂą wielkÂą cywilizacjĂŞ, ktĂłra powstaÂła nad brzegami Nilu, stworzyli Egipcjanie. DziĂŞki tej wielkiej rzece mogli przeksztaÂłciĂŚ jaÂłowÂą pustyniĂŞ w kwitnÂące ogrody. Coroczne wylewy pozostawiaÂły na ich poletkach grubÂą warstwĂŞ Âżyznego muÂłu. Niestety nie mamy pewnoÂści, jak daleko na poÂłudnie docierali Egipcjanie. Ich wczesne mapy pokazujÂą Âświat jako wyspĂŞ pÂływajÂącÂą po wodach oceanu Âświatowego. Na pĂłÂł dzieli jÂą Nil, ktĂłry spÂływa z wyÂższego poÂłudnia na niÂżej poÂłoÂżonÂą pĂłÂłnocnÂą czĂŞÂśĂŚ kraju.

Wody oceaniczne miaÂły w cudowny sposĂłb opÂływaĂŚ ziemiĂŞ i caÂły czas zasilaĂŚ rzekĂŞ. Egipcjanie odwiedzajÂący MezopotamiĂŞ bardzo siĂŞ dziwili, widzÂąc Tygrys i Eufrat pÂłynÂące w przeciwnÂą stronĂŞ niÂż Nil.

Jest wielce prawdopodobne, Âże to wÂłaÂśnie Egipcjanie byli pierwszym ludem, ktĂłry jeÂśli dotarÂł nie do samych ÂźrĂłdeÂł Nilu, to przynajmniej na tereny bardzo im bliskie. JuÂż od 2500 r. p.n.e. na dwĂłr faraonĂłw trafiali Pigmeje „Âłowieni" w dÂżunglach na pograniczu Konga i dzisiejszej Ugandy, skÂąd Nil braÂł swĂłj poczÂątek. Ci „mali ludzie” stanowili pewnÂą ciekawostkĂŞ krajoznawczÂą dla Egipcjan i ich wÂładcy. Gdy juÂż trafiali do Egiptu, zwykle podejmowali zawĂłd krĂłlewskich trefnisiĂłw.

Greckie poszukiwania

Grecki historyk i podrĂłÂżnik Strabon, ktĂłry ÂżyÂł w I w. p.n.e. pisaÂł, Âże Nil wypÂływa z jeziora o nazwie Pseba. Prawdopodobnie chodziÂło mu o prawÂą nitkĂŞ tej wielkiej rzeki – Nil BÂłĂŞkitny, ktĂłry faktycznie wylewa siĂŞ z etiopskiego jeziora (dziÂś Tana).

Kontakty EtiopczykĂłw ze Âświatem ÂŚrĂłdziemnomorskim siĂŞgajÂą czasĂłw, ktĂłre nawet wspĂłÂłczeÂśni Strabona okreÂśliliby jako staroÂżytne. Okolice jeziora Tana zostaÂły zasiedlone przez semicki lud SabejczykĂłw pochodzÂący z PĂłÂłwyspu Arabskiego. Ich legendarna krĂłlowa miaÂła przybyĂŚ do stolicy krĂłla Salomona – Jerozolimy, a po spotkaniu na najwyÂższym szczeblu, ktĂłre moÂżna nazwaĂŚ kuluarowym, urodziÂła Menelika I, od ktĂłrego etiopscy cesarze wywodzili swĂłj rodowĂłd.

Ale wracajÂąc do Nilu, rzeka ta stanowiÂła waÂżny pomost dla kontaktĂłw handlowych EtiopczykĂłw z resztÂą cywilizowanego Âświata. Greccy i rzymscy kupcy docierali tu, przynoszÂąc nowinki z zewnÂątrz, a na drogĂŞ powrotnÂą zabierali zakupione towary. WÂłaÂśnie z Etiopii pochodziÂły sÂłonie i ich ciosy oraz inne dzikie zwierzĂŞta, ktĂłre budziÂły zachwyt Ăłwczesnych miÂłoÂśnikĂłw cyrku mieszkajÂących w Rzymie.

Cesarz Neron znany jest z tego, Âże kazaÂł spaliĂŚ Rzym. Nie jest to prawdÂą, ale faktem jest, Âże bardzo paliÂł siĂŞ do turystyki i zwiedzaÂł swe imperium wzdÂłuÂż i wszerz. Po wizycie w Egipcie postanowiÂł zorganizowaĂŚ ekspedycjĂŞ, ktĂłra sprawdziÂłaby, gdzie Nil ma ÂźrĂłdÂła. WysÂłaÂł z tym zadaniem dwĂłch centurionĂłw ze swojej gwardii przybocznej.

Niestety nie znamy imion tych dwĂłch niewÂątpliwie wielkich podrĂłÂżnikĂłw. Wykonali oni swoje zadanie, aczkolwiek nie do koĂąca. Prawdopodobnie ci dwaj ÂśmiaÂłkowie dowĂŞdrowali do jezior Alberta i Kioga poÂłoÂżonych na terenie dzisiejszej Ugandy. Nie jest do koĂąca pewne, czy dotarli do Jeziora Wiktorii, ktĂłre ÂłÂączy siĂŞ z jez. Kioga nitkÂą Nilu Wiktorii. Mimo to informacje, jakie zdobyli, byÂły poÂżywkÂą dla caÂłych pokoleĂą „geografĂłw zza biurka". WspĂłÂłczesny im uczony rzymski Seneka napisaÂł, Âże Nil wypÂływa z jezior zasilanych wodÂą powstaÂłÂą wskutek topnienia Âśniegu pokrywajÂącego okoliczne gĂłry.

RozwiÂązanie zagadki

Na kolejnÂą wyprawĂŞ ÂźrĂłdÂła Nilu musiaÂły czekaĂŚ prawie 1800 lat. W marcu 1875 roku Henry Stanley, ÂżeglujÂąc po jeziorze Wiktorii, potwierdziÂł hipotezĂŞ innego brytyjskiego podrĂłÂżnika Johna Speke'a, ktĂłry uwaÂżaÂł wpÂływajÂącÂą do niego KagerĂŞ jako gÂłĂłwne ÂźrĂłdÂło Nilu. JednoczeÂśnie potwierdziÂł, Âże wody tej najwiĂŞkszej afrykaĂąskiej rzeki tworzÂą Âśniegi z poÂłoÂżonych nieopodal gĂłr, mimo Âże Europejczykom nie mieÂściÂło siĂŞ w gÂłowie, Âże biaÂły puch moÂże siĂŞ utrzymywaĂŚ okrÂągÂły rok tak blisko rĂłwnika.

ChociaÂż tajemnica Nilu zostaÂła odkryta, geografowie lata jeszcze spĂŞdzili na sporach, ktĂłrÂą odnogĂŞ Nilu naleÂży uwaÂżaĂŚ za tĂŞ wÂłaÂściwÂą i – wobec tego – jakÂą dÂługoÂśĂŚ ma rzeka. Na przeÂłomie XX i XXI wieku nikt juÂż siĂŞ tym nie interesowaÂł. Wtedy Âświat nauki ogarnĂŞÂła nowa awantura o ÂźrĂłdÂła Amazonki, ktĂłra w koĂącu zdeklasowaÂła Nil, okazujÂąc siĂŞ najdÂłuÂższÂą rzekÂą Âświata. A o tym, kto odkryÂł ÂźrĂłdÂła tej rekordzistki, miaÂł rozsÂądziĂŚ sÂąd z... ÂŁodzi. Ale to juÂż zupeÂłnie inna historia.

http://www.dziennik.pl/podroze/niezbednik/article284904/Gdzie_jest_zrodlo_Nilu.html