Ciekawostka
Py³owe Ksiê¿yce Ziemi - co to takiego?
Krótk± odpowied¼ daje Konrad Rudnicki w podrêczniku szkolnym Astronomia WSiP Warszawa 1976:
Oprócz dobrze wszystkim znanego Ksiê¿yca, wokó³ Ziemi kr±¿± równie¿ dwa ob³oki py³owe zwane py³owymi satelitami Ziemi lub (od nazwiska odkrywcy – krakowskiego astronoma) ksiê¿ycami Kordylewskiego. Oba maj± ten sam okres obiegu i poruszaj± siê po takiej samej jak Ksiê¿yc orbicie w sta³ych – w przybli¿eniu – odleg³o¶ciach od niego.
Multimedialna Encyklopedia Powszechna FOGRA 1999 zawiera has³o:
Ksiê¿yce Kordylewskiego, ksiê¿yce py³owe Ziemi, ob³oki py³owo-gazowe powsta³e jako zagêszczenia materii miêdzyplanetarnej w punktach libracyjnych uk³adu Ziemia-Ksiê¿yc, ich istnienie, przewidywane od XIX w., potwierdzi³ w 1961 krakowski astronom K.Kordylewski, obserwuj±c s³abe lokalne poja¶nienie t³a nieba w miejscach odpowiadaj±cych po³o¿eniu punktów libracyjnych, pochodz±ce od rozproszonego ¶wiat³a s³onecznego na zagêszczeniach py³u. Wynik ten znalaz³ potwierdzenie w badaniach przeprowadzonych z u¿yciem sond kosmicznych.
Poradnik mi³o¶nika astronomii PWN Warszawa 1976 podaje:
Py³owe ksiê¿yce Ziemi. W roku 1961 polski uczony Kazimierz Kordylewski odkry³ dwa ob³oki py³owe bêd±ce swoistymi satelitami Ziemi. Znajduj± siê one podobnie jak grupa planetoid Trojañczyków w tzw. punktach libracyjnych Lagrange'a L4 i L5. Punkty te tworz± wierzcho³ki trójk±tów równobocznych, których boki s± równe promieniowi orbity Ksiê¿yca. Py³owe ob³oki libracyjne s± wyj±tkowo trudne do obserwacji ze wzglêdu na swoj± bardzo ma³± jasno¶æ powierzchniow±. Mimo to, w roku 1964 amerykañski astronom J.W.Simpson w wysokogórskim Obserwatorium Locksley (St.Zjedn.), a nastêpnie i inni potwierdzili odkrycie polskiego uczonego i stwierdzili, ¿e rozmiary ob³oków s± porównywalne z rozmiarami Ziemi, ale masa ich jest oko³o 6·1020 mniejsza od masy Ziemi, tj. wynosi zaledwie oko³o 10.000 kg. Gêsto¶æ ob³oków jest bardzo ma³a: ¶rednio w 1 km3 znajduje siê py³ek o masie 2·10-5 g. Ksiê¿yce py³owe wykazuj± fazy podobne do Ksiê¿yca. Ob³ok, który porusza siê przed Ksiê¿ycem ma najwiêksz± jasno¶æ dwa dni po pierwszej kwadrze, drugi ob³ok natomiast dwa dni przed ostatni± kwadr±. Prawdopodobnie przestrzeñ w pobli¿u punktów libracyjnych stanowi jakby grawitacyjn± pu³apkê, w której poszczególne py³ki przebywaj± przez pewien czas, a nastêpnie opuszczaj± j± i w ich miejsce s± schwytywane nowe cz±stki materii.
W wywiadzie opublikowanym w Kurierze Polskim 30.10.1976 Kazimierz Kordylewski odpowiada na pytania:
¤ Czy nad naszymi g³owami kr±¿± dwa py³owe ksiê¿yce i jeden normalny czy te¿ 120 miliardów ksiê¿yców?
– Ka¿dy z py³ków, sk³adaj±cych siê na owe ob³oki, ma swoj± indywidualn± orbitê oko³oziemsk±, nieco odmienn± od s±siada. To spe³nia warunki pozwalaj±ce nazwaæ go ksiê¿ycem, bez wzglêdu na rozmiary. Patrz±c z drugiej strony, mo¿na porównaæ py³ki do atomów tworz±cych jaki¶ przedmiot, który jednak w naszym odczuciu jest optyczn± ca³o¶ci±.
¤ Czê¶æ astronomów kwestionuje prawid³owo¶æ u¿ycia nazwy "ksiê¿yc" nie tylko w stosunku do poszczególnych py³ków, ale nawet do py³owych obiektów...
– Dla mnie ksiê¿yc to cia³o regularnie okr±¿aj±ce Ziemiê, którego orbitê mo¿na przewidzieæ. Py³owe ob³oki nie s± obiektem posiadaj±cym ¶ci¶le okre¶lony, niezmienny kszta³t, którego ¶rednicê mo¿na by dok³adnie wymierzyæ lub podaæ jego gêsto¶æ wewnêtrzn±. Co wiecej, dwa razy w miesi±cu ob³oki s± bardziej skondensowane, ale nawet takie "co¶" regularnie pulsuj±ce, te¿ mo¿na nazwaæ ksiê¿ycem.
¤ Jakie ilo¶ci py³u kr±¿± w jednym Py³owym Ksiê¿ycu?
– Zgodnie z moimi obliczeniami, potwierdzonymi obserwacj± sztucznego satelity OSO-6, ¶rednica ka¿dego z Py³owych Ksiê¿yców wielokrotnie przekracza ¶rednicê Ziemi i wynosi oko³o 50.000 km. Py³ki dzieli od siebie ¶rednio odleg³o¶æ jednego kilometra, co pozwala mi szacowaæ ich liczbê w jednym Py³owym Ksiê¿ycu na 60 miliardów sztuk. Gdyby zebraæ je w jednym miejscu i zwa¿yæ, s±dzê ¿e ciê¿ar Py³owego Ob³oku równy jest ciê¿arowi Pa³acu Kultury i Nauki w Warszawie.
Warto pamiêtaæ, ¿e sam odkrywca podczas "Wieczoru Wawelskiego" w grudniu 1974 roku powiedzia³, ¿e chce aby Py³owe Ksiê¿yce Ziemi nosi³y nazwê Ksiê¿yców Polskich.
http://149.156.201.145/ksiezyce.html