TÂłumaczenie
Wielkie - nieznane - DzieÂło Mitteranda
Szklana piramida w Luwrze, La DĂŠfense, a nawet ten niezwykÂły „Pomnik Praw CzÂłowieka" - to obiekty, o ktĂłrych wiadomo, Âże le¿¹ w sferze zagadkowych, obsesyjnych zainteresowaĂą prezydenta Francji, Françoisa Mitteranda. Ale Axe Majeur w Cergy-Pontoise to zarĂłwno najwiĂŞksze, jak i nigdy nie cytowane dzieÂło powstaÂłe za prezydentury Mitteranda. Dlaczego nic o nim nie wiadomo?
Gdy Cheops budowa³ Wielk¹ Piramidê, zapewne nie przypuszcza³, ¿e tysi¹clecia póŸniej jego piramida bêdzie uznawana za najwiêksz¹ budowlê wzniesion¹ kiedykolwiek przez g³owê paùstwa. W koùcu logiczn¹ rzecz¹ jest, ¿e nawet w jego czasach piramidê postrzegano jako wa¿ne osi¹gniêcie.
W nowoczesnej Francji prezydent François Mitterrand, przezywany Sfinksem moÂże - czy teÂż powinien - przejœÌ do historii jako czÂłowiek, ktĂłry prĂłbowaÂł mieĂŚ rĂłwnie duÂże osiÂągniĂŞcia. Zmiany, jakie wprowadziÂł w ParyÂżu, szczegĂłlnie te dotyczÂące piramidy w Luwrze oraz rozbudowy g³ównej osi ParyÂża - La DĂŠfense - byÂły odwzorowaniem wyobraÂżeĂą wielu, m.in. Dana Browna i Roberta Bauvala, z ktĂłrych ten ostatni zobaczyÂł owe „wielkie dzieÂło” jako szereg subtelnych modyfikacji o ukrytym znaczeniu ezoterycznym, zgodnych ze ÂświĂŞtÂą urbanistykÂą egipskÂą i gwiezdnymi konstelacjami.
NiektĂłrzy autorzy zwrĂłcili rĂłwnieÂż uwagĂŞ na Pomnik Praw CzÂłowieka i Obywatela - niewielki obiekt ukryty w cieniu WieÂży Eiffla, wzorowany na egipskiej ÂświÂątyni pogrzebowej. Dostosowany jest wzglĂŞdem przesilenia letniego, kiedy to sÂłoĂące w poÂłudnie oÂświetla miejsce pomiĂŞdzy dwiema kolumnami monumentu. MĂłwi siĂŞ, Âże Mitterand przychodziÂł tu czasem w nocy, zapewne, by rozmyÂślaĂŚ nad czymÂś czy medytowaĂŚ.
Niewielu jednak zauwaÂżyÂło jedno z najbardziej okazaÂłych, zagadkowych i imponujÂących dzieÂł, jakie pozostawiÂła po sobie prezydentura Mitteranda: Axe Majeur w Cergy-Pontoise. Jak sama nazwa wskazuje, jest to istotnie „g³ówna oÂś” dzielnicy La Pontoise, gdzie urodziÂł siĂŞ jeden z najbardziej osÂławionych alchemikĂłw wszechczasĂłw - Nicolas Flamel.
A jeÂśli chodzi o Cergy - w przeciwieĂąstwie do innych, nowszych dzielnic, ktĂłrych nazwy pochodzÂą od nazw wsi bÂądÂź od innych nazw topograficznych, Âżadne Cergy wczeÂśniej nie istniaÂło. Historia jest taka, Âże ktoÂś zaobserwowaÂł, iÂż drogi w gĂłrnej czĂŞÂści Axe Majeur, ktĂłra byÂła juÂż zintegrowana z ogĂłlnym planem zagospodarowania tej przestrzeni, ukÂładajÂą siĂŞ w literĂŞ Y. StÂąd zaproponowano nazwĂŞ nowej dzielnicy - Cergy, jako odwrĂłcenie francuskiego odpowiednika greckiej litery „igrek”. Litera Y naleÂżaÂła do ulubionych symboli pitagorejczykĂłw, gdyÂż wskazywaÂła, Âże ÂścieÂżki naszego Âżycia dzielÂą siĂŞ na dwie dalsze - cnoty i wystĂŞpku.
OÂś ta jest charakterystycznÂą cechÂą Cergy-Pontoise, podmiejskiej dzielnicy ParyÂża - znajduje siĂŞ mniej wiĂŞcej miĂŞdzy centrum miasta a portem lotniczym im. Charlesa de Gaulle'a. Jest dzieÂłem artysty Daniego Karavana, a takÂże „duszÂą” dzielnicy. RozciÂąga siĂŞ na dÂługoÂści trzech kilometrĂłw, i, jeÂśli kiedykolwiek w przyszÂłoÂści archeologowie natknÂą siĂŞ na jej pozostaÂłoÂści, dojdÂą do wniosku, Âże stanowiÂła liniĂŞ ³¹czÂącÂą dwa „miejsca mocy”. ChociaÂż wÂątpliwe jest, by taka „linia” miaÂła jakÂąkolwiek ziemskÂą moc, to Axe Majeur rzeczywiÂście jÂą ma. Przede wszystkim jednak oÂś ta miaÂła byĂŚ ÂźrĂłdÂłem energii twĂłrczej dla lokalnej spoÂłecznoÂści, miaÂła im oferowaĂŚ miejsce na spacery, relaks i obchody ró¿nych ÂświÂąt.
Karavan to artysta urodzony w 1930 r. w Tel Awiwie. Od 1963 r. poœwiêca³ swoje ¿ycie sztuce pomnikowej. Zacz¹³ od pomnika na Pustyni Negew, który postawiono w pobli¿u Beer Szewy. Podobne dzie³a stworzy³ w Hiszpanii, we W³oszech, w Korei i Niemczech; w Norymbergii stworzy³ rzeŸbê w ho³dzie prawom cz³owieka.
Idea jakiejÂś charakterystycznej cechy dzielnicy Cergy-Pontoise pojawiÂła siĂŞ juÂż w 1975 r. i staÂła siĂŞ czymÂś wiĂŞcej jak tylko ideÂą. W 1987 roku prace Karavana zostaÂły zauwaÂżone we Florencji przez tych, ktĂłrzy byli odpowiedzialni za projekt Cergy. RozpoczĂŞÂła siĂŞ dÂługo trwajÂąca wymiana korespondencji i w 1980 r. Karavan zwiedziÂł dzielnicĂŞ i zaaprobowaÂł projekt, tworzÂąc w ciÂągu kolejnego miesiÂąca drewniany model swojego planu, ktĂłry przedÂłoÂżyÂł do zatwierdzenia.
PomysÂł zbudowania osi Axe Majeur jest wiĂŞc starszy od prezydentury Mitteranda, ktĂłra rozpoczĂŞÂła siĂŞ w maju 1981 r. To wyjaÂśnia, dlaczego nie wymienia siĂŞ jej wÂśrĂłd Wielkich DzieÂł. JednakÂże, jak to czĂŞsto bywaÂło w przypadku prezydenta Francji, nie byÂło z tym tak prosto. Ponadto, jeÂśli nawet projekt Karavana chronologicznie wyprzedza Wielkie DzieÂła Mitteranda, to zostaÂł, mimo tego… ukoĂączony jako ostatni. Jest wiĂŞc jakby alfÂą i omegÂą zamykajÂącÂą w sobie wszystko inne.
Wielkie DziaÂła Mitteranda sÂą nie tylko precyzyjnie rozmieszczone w przestrzeni, ale takÂże w ramach czasowych. NajwiĂŞksze pod wzglĂŞdem rozmiarĂłw dzieÂło Mitteranda to La DĂŠfense, czyli „Grand Arche de la DĂŠfense". ZostaÂło zlecone do wykonania w 1982 r., a ukoĂączone w 1989. Gigantyczna, odwrĂłcona litera U miaÂła wyraÂżaĂŚ symbolikĂŞ masonĂłw i pitagorejczykĂłw. Projekt wykonaÂł Johan-Otto von Spreckelsen, okreÂślajÂąc go mianem „porte cosmique” - bramÂą do kosmosu, czy teÂż gwiezdnymi wrotami. ZnajdujÂą siĂŞ one na jednym koĂącu owej g³ównej osi dzielnicy, biegnÂącej od Luwru przez Pola Elizejskie. Bauval zauwaÂżyÂł, Âże w pewnych dniach roku promienie sÂłoneczne padajÂą wzdÂłuÂż osi, na pÂłytĂŞ obramowanÂą przez Âłuk (Arche).
Z przodu Âłuku znajduje siĂŞ centrum handlowe „Cztery Czasy”, ktĂłrego nazwa nawiÂązuje do tradycji ezoterycznych, epoki zÂłota, srebra, brÂązu i Âżelaza. Tutaj zatem czas i przestrzeĂą splÂątaÂły siĂŞ ze sobÂą.
Ale z pewnoÂściÂą nie byÂło przypadkiem, Âże sam Âłuk odsÂłoniĂŞto 14 lipca 1989 r., w 200. rocznicĂŞ Rewolucji Francuskiej, kiedy to w ParyÂżu odbywaÂł siĂŞ szczyt G7. Jules Boucher zaobserwowaÂł: ByÂło oczywiÂście siedmiu mistrzĂłw, ktĂłrzy uczestniczyli w poszukiwaniach. SiĂłdemka to w istocie jedna z najÂświĂŞtszych liczb. A litera G to oczywiÂście waÂżny symbol masoĂąski, odnoszÂący siĂŞ do Boga. Masoni zwykle wpisujÂą literĂŞ G w Âśrodek Gwiazdy PÂłomienistej. Wszystkie te „zbiegi okolicznoÂści” nie pozostawiajÂą wÂątpliwoÂści, Âże Mitterrand pracowaÂł wedÂług z gĂłry ustalonego planu, posÂługujÂąc siĂŞ subtelnymi kluczami o duÂżym znaczeniu.
Zanim skupimy siĂŞ na „G³ównej Osi”, musimy sobie uzmysÂłowiĂŚ, Âże z nazwy tej wynika, iÂż jest jeszcze jakaÂś pomniejsza oÂś. Ta „Mniejsza OÂś" biegnie od lokalnej stacji kolejowej z „place de l’Horloge” - olbrzymim zegarem, ktĂłry widaĂŚ z jednego koĂąca G³ównej Osi. StÂąd wynika, Âże osie Mniejsza i G³ówna sÂą ze sobÂą po³¹czone, ale… to w szczegĂłlnoÂści czas, z tym wielkim zegarem jest g³ównym elementem tegoÂż to Wielkiego DzieÂła!
Ponadto niektĂłrzy twierdzili, Âże, tak jak te osie Mniejsza i G³ówna sÂą ze sobÂą powiÂązane, tak teÂż Pola Elizejskie zintegrowane sÂą z Axe Majeur. Gdy siĂŞ spojrzy na mapĂŞ, zauwaÂży siĂŞ, Âże te dwie osie krzyÂżujÂą siĂŞ - czy teÂż ³¹czÂą siĂŞ - na wysepce na rzece Seine, w miejscowoÂści Carrières-sur-Seine. Przypadek to czy rzecz zaplanowana?
Jak wspomniano, Axe Majeur miaÂła - i ma - kilka etapĂłw. Wci¹¿ jest dzieÂłem nieukoĂączonym. Jako caÂłoœÌ, oÂś ta ma dwanaÂście stacji, niektĂłre z nich sÂą bardziej rozpoznawalne niÂż inne. Te dwanaÂście stacji to: wieÂża obserwacyjna, „place des colonnes Hubert Renaud”, Park ImpresjonistĂłw, Esplanade de Paris, szeregowiec, ogrĂłd Praw CzÂłowieka Pierre Mendes France, amfiteatr, scena, most, wyspa astronomiczna, piramida i „Carrefour du ham”.
OÂś ta jest zatem caÂłoÂściowym przedsiĂŞwziĂŞciem artystycznym, obejmujÂącym kilka elementĂłw. Jej poczÂątek to wieÂża zwana „Tour BelvĂŠdère” - wyjÂątkowy obiekt, wznoszÂący siĂŞ na 36 metrĂłw. PoczÂątkowo obecna, kwadratowa wieÂża - o bokach mierzÂących 3,6 metrĂłw - miaÂła byĂŚ okrÂągÂła. Znajduje siĂŞ w Âśrodku pó³kola budynkĂłw oraz przy Âśrodku pierÂścienia skÂładajÂącego siĂŞ z 360 pÂłyt chodnikowych, z ktĂłrych kaÂżda jest wielkoÂści 36 centymetrĂłw. OÂś ma swĂłj poczÂątek u podnó¿a tej wieÂży, przechodzÂąc przez otwĂłr pomiĂŞdzy dwoma pó³kolistymi budynkami - przejÂście jest szerokie na 3,6 metra. Liczba 36 jest oczywiÂście kluczowa dla caÂłego projektu.
Wie¿a jest wiêc jakby solarnym krasnalem - jej cieù pada na otaczaj¹cy j¹ chodnik, podczas gdy oœ biegnie pomiêdzy budynkami, które s¹ dzie³em Ricarda Bofilla, a które oryginalnie nie by³y czêœci¹ projektu. Dwa budynki Ricarda Bofilla s¹ dok³adnie ukierunkowane na osi Wschód-Zachód. Jeden z nich jest pó³kolisty, symbolizuje niebo, zorientowany jest na Zachód, a drugi, o kszta³cie prostok¹ta, symbolizuje ziemiê, a zorientowany jest na Wschód, co jest odwrotnoœci¹ tradycyjnego ukierunkowywania budynków. Bofill zastosowa³ tê sam¹ orientacjê w przypadku dwóch innych budynków, znajduj¹cych siê na najwy¿szych wzgórzach okalaj¹cych Pary¿.
Z jednej strony budynku znajdujÂą siĂŞ dobrze utrzymane ogrody z jabÂłoniami. MĂłwi siĂŞ, Âże jest to hoÂłd zÂłoÂżony impresjonistom, ktĂłrzy kochali malowaĂŚ krajobrazy, a szczegĂłlnie drzewa owocowe, ktĂłre wiosnÂą pokrywajÂą siĂŞ kwieciem. JabÂłko to oczywiÂście bardzo symboliczny owoc. A co wynika z faktu, Âże Mitterand opatrzyÂł jeden z drapaczy chmur wokó³ La DĂŠfense mianem „Eve”? Niestety, pierwsze zasadzone jabÂłonie nie wydaÂły Âżadnych owocĂłw. W 2007 r. posadzono nowe drzewka, ktĂłre, miejmy nadziejĂŞ, zaowocujÂą.
Wiele zrobiono w zwiÂązku ze szklanÂą piramidÂą w Luwrze, choĂŚby z powodu jej znaczÂącej roli w ksi¹¿ce „Kod da Vinci” Dana Browna. Brown przyj¹³, Âże liczba szklanych paneli to 666 - chciaÂł w ten obiekt wÂłoÂżyĂŚ jeszcze wiĂŞcej symboliki. Ale to, czego czĂŞsto nie dostrzegano, to to, Âże aby zbudowaĂŚ ten obiekt, czêœÌ starych - i piĂŞknych - pÂłyt chodnikowych wziĂŞto z „Court Napoleon”. TrafiÂły na dach piramidy.
P³yty te ostro¿nie wyci¹gniêto z pierwotnej lokalizacji i przetransportowano do Cergy-Pontoise, gdzie obecnie u³o¿one s¹ w pó³kolu i stanowi¹ formaln¹ czêœÌ Axe Majeur. Przypadek? A mo¿e taki by³ plan?
Nie jest to jedyne powi¹zanie z Luwrem. ByÌ mo¿e kluczow¹ cech¹ osi jest dwanaœcie kolumn, które maj¹ takie same wymiary, jak kolumny ³uku w Luwrze. Te dwanaœcie kolumn, jak równie¿ dwanaœcie elementów tworz¹cych oœ podkreœlaj¹, ¿e, oprócz liczby 36, liczba 12 jest równie wa¿na. A 12 i 36 nie s¹ oczywiœcie sobie obce. Dwunastka ma podstawowe znaczenie w zodiaku oraz w podziale czasu, gdzie 36 i 360 to kluczowe cechy kalendarza egipskiego - czas i miejsce, które tak zachwyca³y Mitteranda. W istocie, niektórzy utrzymuj¹, ¿e Mitterand wierzy³, i¿ jest wcieleniem egipskiego faraona! Czy te dwanaœcie kolumn równie¿ odnosi siê do dwunastu kolumn w Nowej Jerozolimie? Niektórzy twierdz¹ jeszcze, ¿e Arche de la DÊfense równie¿ jest zbudowany na dwunastu kolumnach. Zewnêtrzny kszta³t tego ³uku to szeœcian, tak jak Nowa Jerozolima, ale pusty w œrodku (w pewnym sensie, podobnie jak w przypadku Axe Majeur, gdzie dwanaœcie kolumn niczego nie wspiera); Nowa Jerozolima natomiast, mimo ¿e nie ma œwi¹tyni, wype³niona jest Bosk¹ Chwa³¹.
PowiÂązanie w tym miejscu z liniÂą ³¹czÂącÂą miejsca mocy ukonkretnia siĂŞ pomiĂŞdzy pÂłytami, ktĂłre byÂły uprzednio w Luwrze, a dwunastoma kolumnami: Fontanna wodna, ktĂłra zostaÂła zaprojektowana tak, by wydobywaÂła geotermiczne walory tego miejsca, jako Âże pod nim znajdujÂą siĂŞ ciepÂłe ÂźrĂłdÂła. MoÂżna siĂŞ nawet zastanawiaĂŚ, czy ta cecha - nie robiÂąca aÂż takiego wraÂżenia jak wiĂŞkszoœÌ pozostaÂłych na tej linii - moÂże byÂła mimo wszystko jednym z g³ównych powodĂłw, dla ktĂłrych tĂŞ oÂś wyznaczono dokÂładnie w tej lokalizacji. Para wodna wydobywa siĂŞ z warstwy wodonoÂśnej znajdujÂącej siĂŞ na g³êbokoÂści 1000-1500 metrĂłw pod regionem Ăle-de-France. Jej temperatura waha siĂŞ miĂŞdzy 56 a 85 st. C, a wykorzystuje siĂŞ jÂą do ogrzewania 35 lokalizacji, w tym Cergy. Byli tacy, ktĂłrzy w wydobywajÂącej siĂŞ z ziemi parze wodnej widzieli symbol ZaÂświatĂłw.
Od tych dwunastu kolumn odchodzÂą schody w dó³ do rzeki Oise. Jest tam ogrĂłd, w powstanie ktĂłrego zaangaÂżowany byÂł François Mitterrand, co moÂżna udowodniĂŚ: 18 paÂździernika 1990 r. posadziÂł drzewko oliwne… ktĂłre zostaÂło specjalnie w tym celu sprowadzone z wÂłoskiego miasta Vinci. MoÂżna siĂŞ zastanawiaĂŚ, czy to przypadek, czy symbol, czy jeszcze coÂś innego, jeÂśli nie prawdziwy kod da Vinci, czyli kod Vinci.
Jak wspomniano, projekt ten by³ pomyœlany jako ca³oœÌ, jednak pewne odcinki powstawa³y w pewnym czasie. Chocia¿ czêsto mo¿na tu podawaÌ logiczne wyt³umaczenia (takie jak fundusze, specjalna okazja itp.), to czasami z takiej podzielonej na odcinki realizacji wynika³y wy¿sze koszty. St¹d niektórzy sugerowali, ¿e projekt ten mia³ okreœlony harmonogram, który niekoniecznie musia³ byÌ znany wszystkim. Dlatego te¿, mimo ¿e ów projekt czêsto nie jest uwa¿any za Wielkie Dzie³o Mitteranda, w du¿ej mierze z powodu roz³o¿enia jego realizacji w czasie wykraczaj¹cym poza jego prezydenturê, takie czysto trójwymiarowe wzglêdy mog¹ siê okazaÌ zupe³nie nies³uszne w przypadku realizacji Wielkiego Dzie³a - i tego Dzie³a.
Mimo Âże projekt zaplanowano w latach 1970, dopiero w 1986 - w Âśrodku prezydentury Mitteranda - ukoĂączono pierwsze trzy odcinki: byÂły to: Place de la Tour, sam Tour Belvèdere oraz Vergers des Impressionistes - ogrĂłd z jabÂłoniami.
NastĂŞpnie, 26 sierpnia 1989 roku Francja obchodziÂła swoje dwĂłchsetlecie, a w szeœÌ tygodni po szczycie G7 w ParyÂżu, w obecnoÂści 10 tysiĂŞcy ludzi odsÂłoniĂŞto dwanaÂście kolumn. W nastĂŞpnym roku, pomiĂŞdzy tym Tour a Carrefour du Ham zaczĂŞÂło dziaÂłaĂŚ ÂświatÂło laserowe, przez co oÂś, o ktĂłrej mowa, zmaterializowaÂła siĂŞ w postaci Âświetlnej. Jak wspomniano, w kolejnym roku Mitterand osobiÂście przybyÂł do tego miejsca… by posadziĂŚ drzewo. KaÂżde Wielkie DzieÂło to idea, realizacja i odsÂłoniĂŞcie. A w realizacjĂŞ Mitterand z pewnoÂściÂą byÂł zaangaÂżowany.
Trzeci i najniÂższy poziom Osi to obiekty nad brzegiem rzeki i sztucznego jeziora. Nie ma wÂątpliwoÂści, Âże najbardziej pomysÂłowa z tych konstrukcji jest piramidka, ktĂłra wydaje siĂŞ wyÂłaniaĂŚ z jeziora znajdujÂącego siĂŞ tuÂż przy samej osi. PiramidkĂŞ ukoĂączono w 1992 r. MiaÂła symbolizowaĂŚ harmoniĂŞ miĂŞdzy czÂłowiekiem a naturÂą. Zaprojektowano jÂą tak, Âżeby wiatr - jeden z Czterech ElementĂłw, igraÂł z jej poziomami, tak by dziĂŞki temu na tej wysepce, do ktĂłrej moÂżna dotrzeĂŚ tylko ÂłodziÂą, tworzyÂła siĂŞ swego rodzaju muzyka. Ci, ktĂłrzy dostanÂą siĂŞ do piramidki, zobaczÂą, Âże jest pusta i otwarta z jednej strony, ukazujÂąc swoje lazurowe wnĂŞtrze. Czy to przez przypadek, czy teÂż tak byÂło zaplanowane - piramidka staÂła siĂŞ „stacjÂą postojowÂą” dla ptakĂłw wĂŞdrownych. Czy majÂą one oznaczaĂŚ egipskiego ptaka Benu - Feniksa - czy teÂż sÂą one niejako w zastĂŞpstwie tych ptakĂłw, ktĂłre przenosiÂły dusze zmarÂłych? A moÂże to tylko zbieg okolicznoÂści?
W kolejnych latach niewiele siĂŞ dziaÂło, jeÂśli w ogĂłle coÂś. W 2002 r. dodano do kompleksu czerwony most, ktĂłry ³¹czy dwa brzegi rzeki. W 2007 r. rozpoczĂŞto prace nad dokoĂączeniem „ÂścieÂżki”. miaÂła ona umoÂżliwiaĂŚ czÂłowiekowi przebycie pieszo odcinka od koĂąca Osi do okrÂągÂłej wyspy w pobliÂżu na wpó³ zanurzonej piramidki - do „Wyspy Astronomicznej". Wysepka ta to wielce intrygujÂąca rzecz, zarĂłwno wizualnie, jak i ze wzglĂŞdu na swojÂą nazwĂŞ, ktĂłra przydaje projektowi konotacji gwiezdnych. Jako pozostaÂłoœÌ po piaskowni, wyspa jest niedokoĂączona, jako Âże ma byĂŚ na niej instalacja zegara sÂłonecznego, poÂłudnik gwiezdny, podest obserwacyjny i ró¿ne inne instrumenty, dziĂŞki ktĂłrym nazwa wyspy bĂŞdzie uzasadniona. Co by ta oÂś PĂłl Elizejskich miaÂła oznaczaĂŚ, jedno jest jasne - Axe Majeur ma swoje przeznaczenie, a pewnego dnia bĂŞdzie mieĂŚ teÂż znaczenie.
Jak wspomniano, w 2007 r. rozbudowano most na rzece Oise, tak by ostatecznie dosiêgn¹³ wysepki. Dlaczego ktoœ mia³by budowaÌ most w 2002 r. i czekaÌ potem piêÌ lat, by dobudowaÌ stosunkowo ma³¹ jego czeœÌ, tak, by projekt by³ ukoùczony? Niewielu zada³o sobie takie pytanie, a wyjaœnieniem nie mo¿e byÌ brak funduszy czy inne tego typu usprawiedliwienie. I tutaj staje siê jasne, ¿e wszystko zaplanowano, oraz ¿e ca³y ten projekt realizowany by³ zgodnie z okreœlonym harmonogramem. Jak w przypadku ka¿dego œwiêtego obiektu, tworzenie œwiêtej przestrzeni wymaga wiedzy o œwiêtym czasie. I tak Najwiêksze Dzie³a mo¿na realizowaÌ jedynie odpowiednio mieszaj¹c te sk³adniki.
ArtykuÂł ten ukazaÂł siĂŞ w nr. 9 Les Carnets Secrets (2007).
Kiara
ps. Tworca duzej czesci tego projektu jest Dani Karavan
http://translate.google.pl/translate?hl=pl&sl=en&u=http://en.wikipedia.org/wiki/Dani_Karavan&ei=D_k_SsW6AcmLjAe8guT6Dw&sa=X&oi=translate&resnum=2&ct=result&prev=/search%3Fq%3Ddani%2Bkaravan%26hl%3Dpl%26lr%3D%26sa%3DX