Interpretacja formu³y „zmartwychwsta³ trzeciego dni
Interpretacja historyczna
Tradycyjna apologetyka trzy dni pojmowa³a jako odleg³o¶æ czasow± miêdzy ¶mierci± Chrystusa w Wielki Pi±tek a Jego zmartwychwstaniem w poranek wielkanocnym. Ta interpretacja wi±¿e siê z do¶wiadczeniami paschalnymi pierwszych uczniów Jezusa, którzy na podstawie odkrycia pustego grobu i spotkañ ze Zmartwychwsta³ym pierwszego dnia tygodnia rozg³aszali wie¶æ o zmartwychwstaniu Chrystusa trzeciego dnia.
Interpretacja mitologiczna
S± trzy hipotezy mitologiczne dotycz±ce pochodzenia formu³y „dnia trzeciego”:
1. mity babiloñskie
2. zwi±zane ze ¶wiêceniem niedzieli (dzieñ s³oñca – bóstwa solarne), a powstaniem formu³y (podobieñstwo Jezusa do s³oñca czczonego w kultach solarnych)
3. mity o bóstwach umieraj±cych i powracaj±cych do ¿ycia
Dok³adna analiza ¼róde³ wykaza³a, ¿e wnioski o genetycznej zale¿no¶ci chrze¶cijañskiej formu³y „dnia trzeciego” od mitów by³y zbyt pochopne, oparte na zewnêtrznych jedynie podobieñstwach pewnych elementów kultu pogañskiego z chrze¶cijañsk± liturgi±. Niemniej w rozwoju badañ nad formu³± odegra³y w swoim czasie do¶æ wa¿n± rolê. U¶wiadomi³y bowiem konieczno¶æ uwzglêdnienia szerszego kontekstu religijnego, który móg³ mieæ wp³yw na kszta³towanie siê pojêæ i sformu³owañ religii izraelskiej, a pó¼niej chrze¶cijañskiej.
Interpretacja antropologiczna
Ta hipoteza jest zwi±zana z pogl±dami dotycz±cymi losów duszy po ¶mierci cz³owieka oraz tradycjê ówczesnej go¶cinno¶ci, w których czas trzech dni odgrywa³ szczególn± rolê. W ¶rodowisku palestyñskim bardzo silna by³a wiara w trwanie duszy przy ciele (w nadziei powrotu) przez trzy dni od momentu ¶mierci. Po ich up³ywie dusza ostatecznie siê oddala³a.
Na wschodzie np. Chiñczycy odprawiaj± pogrzeb przez trzy dni, przy tym wzywaj± dusze do powrotu. O tym wierzeniu wspominaj± pisma irañskie i mówi± o oczekiwaniu na s±d. U Greków ów trzeci dzieñ od ¶mierci ma równie¿ szczególne znaczenie.
Na Wschodzie by³y rozpowszechnione zwyczaje zwi±zane z go¶cinno¶ci±, która nakazywa³a go¶ciowi czekanie przez trzy dni na wyjawienie przyczyny przybycia. W odniesieniu do Chrystusa mo¿na wskazaæ, ¿e by³ On w krainie ¶mierci tylko go¶ciem, a jego ¶mieræ by³a czym¶ przej¶ciowym.
Hipoteza ta nie znajduje potwierdzenia w zwyczajach pierwszych chrze¶cijan, którzy by w tym sensie interpretowali formu³ê „dnia trzeciego”. Hipotezy antropologiczne poszerzy³y jednak pole badañ nad formu³±. Zwróci³y uwagê na pozabiblijn± literaturê ¿ydowsk± i chrze¶cijañsk±, która mog³a pomóc w lepszym wyja¶nieniu nowotestamentowych tekstów o zmartwychwstaniu Chrystusa „dnia trzeciego”. W tym sensie hipotezy te odegra³y pozytywn± rolê w ewolucji badañ nad formu³±.
Interpretacja egzegetyczna
Hipoteza ta dotyczy biblijnego pochodzenia formu³y „dnia trzeciego”. Jezus sam to zapowiada³ (Mk 8,31; 9,31; 10,33n; zob. teksty par.). Twierdzi siê, ¿e zapowiedzi Chrystusowego „koñca”, jak i popaschalna formu³a „dnia trzeciego” ukszta³towa³y siê pod wp³ywem proroctw starotestamentalnych (np. 1Kor 15,3-5; „zgodnie z Pismem). Ksiêga Jonasza i epizod trzech dni we wnêtrzno¶ciach ryby. Inne teksty starotestamentowe to: Wj 16,11.16; Kp³ 23,9nn; 2Krl 20,5; Oz 6,2. Najwiêksze zainteresowanie budzi³o proroctwo Ozeasza: „Po dwu dniach przywróci nam ¿ycie, a dnia trzeciego nas d¼wignie i ¿yæ bêdziemy w jego obecno¶ci”.
To dostrze¿enie proroctw i zapowiedzi wydarzeñ paschalnych jest cenne, ale sami autorzy tej hipotezy nie uzurpuj± sobie pewno¶ci wniosków, które wskazuj± na powstanie w kerygmacie apostolskim tej formu³y tylko na podstawie tych zapowiedzi, a wiêc pozostaje to w sferze przypuszczeñ. Dziêki tej hipotezie nast±pi³ rozwój g³êbszego zrozumienia interpretacji historiozbawczej.
Interpretacja historiozbawcza
Rozumienie formu³y „dnia trzeciego” wy³±cznie w sensie zbawczym. Oznacza ona, ¿e trzeciego dnia nast±pi³o ostatecznie zbawienie przynosz±ce ostateczne zwyciêstwo nad ¶mierci± i szatanem. Bóg przez swoje mi³osierdzie „dnia trzeciego” zmienia bieg historii, dziêki czemu nastaje czas zbawienia, ¿ycia i zwyciêstwa. Interpretacja historiozbawcza formu³y k³adzie mocny akcent na tre¶æ teologiczn±, relatywizuj±c jej znaczenie czasowe. Nawi±zuje w ten sposób do koncepcji, które zmartwychwstanie ujmuj± jako wydarzenie nadprzyrodzone, a wiêc transcendentne – przekraczaj±ce granice przestrzeni i czasu, cz³owiekowi za¶ dostêpne jedynie przez znaki chrystofanii i pustego grobu.
http://www.republika.pl/arkapana/trzeciego.html
