Interpretacja formuÂły „zmartwychwstaÂł trzeciego dni
Interpretacja historyczna
Tradycyjna apologetyka trzy dni pojmowa³a jako odleg³oœÌ czasow¹ miêdzy œmierci¹ Chrystusa w Wielki Pi¹tek a Jego zmartwychwstaniem w poranek wielkanocnym. Ta interpretacja wi¹¿e siê z doœwiadczeniami paschalnymi pierwszych uczniów Jezusa, którzy na podstawie odkrycia pustego grobu i spotkaù ze Zmartwychwsta³ym pierwszego dnia tygodnia rozg³aszali wieœÌ o zmartwychwstaniu Chrystusa trzeciego dnia.
Interpretacja mitologiczna
SÂą trzy hipotezy mitologiczne dotyczÂące pochodzenia formuÂły „dnia trzeciego”:
1. mity babiloĂąskie
2. zwiÂązane ze ÂświĂŞceniem niedzieli (dzieĂą sÂłoĂąca – bĂłstwa solarne), a powstaniem formuÂły (podobieĂąstwo Jezusa do sÂłoĂąca czczonego w kultach solarnych)
3. mity o bĂłstwach umierajÂących i powracajÂących do Âżycia
DokÂładna analiza ÂźrĂłdeÂł wykazaÂła, Âże wnioski o genetycznej zaleÂżnoÂści chrzeÂścijaĂąskiej formuÂły „dnia trzeciego” od mitĂłw byÂły zbyt pochopne, oparte na zewnĂŞtrznych jedynie podobieĂąstwach pewnych elementĂłw kultu pogaĂąskiego z chrzeÂścijaĂąskÂą liturgiÂą. Niemniej w rozwoju badaĂą nad formu³¹ odegraÂły w swoim czasie doœÌ waÂżnÂą rolĂŞ. UÂświadomiÂły bowiem koniecznoœÌ uwzglĂŞdnienia szerszego kontekstu religijnego, ktĂłry mĂłgÂł mieĂŚ wpÂływ na ksztaÂłtowanie siĂŞ pojĂŞĂŚ i sformuÂłowaĂą religii izraelskiej, a póŸniej chrzeÂścijaĂąskiej.
Interpretacja antropologiczna
Ta hipoteza jest zwiÂązana z poglÂądami dotyczÂącymi losĂłw duszy po Âśmierci czÂłowieka oraz tradycjĂŞ Ăłwczesnej goÂścinnoÂści, w ktĂłrych czas trzech dni odgrywaÂł szczegĂłlnÂą rolĂŞ. W Âśrodowisku palestyĂąskim bardzo silna byÂła wiara w trwanie duszy przy ciele (w nadziei powrotu) przez trzy dni od momentu Âśmierci. Po ich upÂływie dusza ostatecznie siĂŞ oddalaÂła.
Na wschodzie np. ChiĂączycy odprawiajÂą pogrzeb przez trzy dni, przy tym wzywajÂą dusze do powrotu. O tym wierzeniu wspominajÂą pisma iraĂąskie i mĂłwiÂą o oczekiwaniu na sÂąd. U GrekĂłw Ăłw trzeci dzieĂą od Âśmierci ma rĂłwnieÂż szczegĂłlne znaczenie.
Na Wschodzie byÂły rozpowszechnione zwyczaje zwiÂązane z goÂścinnoÂściÂą, ktĂłra nakazywaÂła goÂściowi czekanie przez trzy dni na wyjawienie przyczyny przybycia. W odniesieniu do Chrystusa moÂżna wskazaĂŚ, Âże byÂł On w krainie Âśmierci tylko goÂściem, a jego ÂśmierĂŚ byÂła czymÂś przejÂściowym.
Hipoteza ta nie znajduje potwierdzenia w zwyczajach pierwszych chrzeÂścijan, ktĂłrzy by w tym sensie interpretowali formu³ê „dnia trzeciego”. Hipotezy antropologiczne poszerzyÂły jednak pole badaĂą nad formu³¹. ZwrĂłciÂły uwagĂŞ na pozabiblijnÂą literaturĂŞ ÂżydowskÂą i chrzeÂścijaĂąskÂą, ktĂłra mogÂła pomĂłc w lepszym wyjaÂśnieniu nowotestamentowych tekstĂłw o zmartwychwstaniu Chrystusa „dnia trzeciego”. W tym sensie hipotezy te odegraÂły pozytywnÂą rolĂŞ w ewolucji badaĂą nad formu³¹.
Interpretacja egzegetyczna
Hipoteza ta dotyczy biblijnego pochodzenia formuÂły „dnia trzeciego”. Jezus sam to zapowiadaÂł (Mk 8,31; 9,31; 10,33n; zob. teksty par.). Twierdzi siĂŞ, Âże zapowiedzi Chrystusowego „koĂąca”, jak i popaschalna formuÂła „dnia trzeciego” uksztaÂłtowaÂły siĂŞ pod wpÂływem proroctw starotestamentalnych (np. 1Kor 15,3-5; „zgodnie z Pismem). KsiĂŞga Jonasza i epizod trzech dni we wnĂŞtrznoÂściach ryby. Inne teksty starotestamentowe to: Wj 16,11.16; KpÂł 23,9nn; 2Krl 20,5; Oz 6,2. NajwiĂŞksze zainteresowanie budziÂło proroctwo Ozeasza: „Po dwu dniach przywrĂłci nam Âżycie, a dnia trzeciego nas dÂźwignie i ÂżyĂŚ bĂŞdziemy w jego obecnoÂści”.
To dostrze¿enie proroctw i zapowiedzi wydarzeù paschalnych jest cenne, ale sami autorzy tej hipotezy nie uzurpuj¹ sobie pewnoœci wniosków, które wskazuj¹ na powstanie w kerygmacie apostolskim tej formu³y tylko na podstawie tych zapowiedzi, a wiêc pozostaje to w sferze przypuszczeù. Dziêki tej hipotezie nast¹pi³ rozwój g³êbszego zrozumienia interpretacji historiozbawczej.
Interpretacja historiozbawcza
Rozumienie formuÂły „dnia trzeciego” wy³¹cznie w sensie zbawczym. Oznacza ona, Âże trzeciego dnia nastÂąpiÂło ostatecznie zbawienie przynoszÂące ostateczne zwyciĂŞstwo nad ÂśmierciÂą i szatanem. BĂłg przez swoje miÂłosierdzie „dnia trzeciego” zmienia bieg historii, dziĂŞki czemu nastaje czas zbawienia, Âżycia i zwyciĂŞstwa. Interpretacja historiozbawcza formuÂły kÂładzie mocny akcent na treœÌ teologicznÂą, relatywizujÂąc jej znaczenie czasowe. NawiÂązuje w ten sposĂłb do koncepcji, ktĂłre zmartwychwstanie ujmujÂą jako wydarzenie nadprzyrodzone, a wiĂŞc transcendentne – przekraczajÂące granice przestrzeni i czasu, czÂłowiekowi zaÂś dostĂŞpne jedynie przez znaki chrystofanii i pustego grobu.
http://www.republika.pl/arkapana/trzeciego.html
