ÂŻydowskie ÂŚwiĂŞto Purim.
PurimPurim jest ÂświĂŞtem, ktĂłrego podstawowym motywem wydaje siĂŞ ukrywanie, zatajanie. Na wielu poziomach. RozpoczynajÂąc od imienia bohaterki wydarzeĂą – Estery. Jej prawdziwe imiĂŞ to Hadasa.
Ester jest imieniem ukrywajÂącym jej pochodzenie: rdzeĂą samech taw resz w jej imieniu oznacza w hebrajskim „ukryta/ukryty”. W Dewarim (31, 18) BĂłg mĂłwi: „UkryjĂŞ caÂłkiem (hastir astir) MojÂą twarz”. Rabini interpretujÂący KsiĂŞgĂŞ Estery odczytywali ukryty sens imienia Estery jako sugestiĂŞ, Âże BĂłg dziaÂłaÂł tu z ukrycia. PrĂłcz tego Ester jest naprawdĂŞ ukryta: tylko Mordechaj wie, kim ona jest. Nie wie tego, oczywiÂście, ani Haman, ani krĂłl Achaszwerosz. W Megilat Ester (2, 20) czytamy: Ejn Ester magedet moledeta („Estera nie ujawniÂła swojego pochodzenia”). I – tak jak jej narodowoœÌ i religia – nic z tego, co siĂŞ ostatecznie wydarzy, nie jest ujawnione do ostatniego momentu.
Ester, Mordechaj i Haman wedÂług Rembrandta
CaÂła opowieœÌ purimowa jest odkrywaniem tego, co ukryte przed ludzkim wzrokiem, dopĂłki siĂŞ nie speÂłni jako rezultat dziaÂłania przypadku. O wszystkim – odnosimy wraÂżenie ÂśledzÂąc przebieg zdarzeĂą – decyduje wÂłaÂśnie zbieg okolicznoÂści.
KrĂłlowa Waszti nie jest akurat w nastroju, aby pojawiĂŚ siĂŞ na uczcie. To z kolei powoduje gniew pijanego krĂłla, niewspó³mierny do wykroczenia. Mordechaj akurat przypadkowo znajduje siĂŞ w odpowiednim czasie i miejscu, aby usÂłyszeĂŚ o planowanym zamachu na Âżycie krĂłla; krĂłlowi z kolei przypadkowo przypomina siĂŞ zasÂługa Mordechaja, bo akurat tej nocy cierpi na bezsennoœÌ; wreszcie Haman zostaje przypadkowo zastany przez krĂłla w jednej komnacie z EsterÂą, co staje siĂŞ dla niego rĂłwnoznaczne z wyrokiem Âśmierci. Nawet o dniu zagÂłady ÂŻydĂłw decyduje przypadek: „rzucono pur, to znaczy los” (hipil pur hu hagoral). Od tego sÂłowa (purim, „losy”) powstaÂła nazwa ÂświĂŞta, co oczywiÂście ma znaczenie symboliczne. ÂŚwiatem historii purimowej rzÂądzi wiĂŞc przypadek. Tak silnie obecne w Tanachu dziaÂłanie Boga pozostaje ukryte, co nie oznacza – mĂłwiÂą mĂŞdrcy – Âże jest nieobecne.
WyjaÂśnia to rolĂŞ, jakÂą w Purim speÂłniajÂą maski: symbolizujÂą one wÂłaÂśnie cud ocalenia ÂŻydĂłw, ktĂłry ukrywa siĂŞ za kostiumem, przebraniem, wprowadzeniem w b³¹d, zatajeniem prawdziwego sensu wydarzeĂą – ukryciem dziaÂłaĂą Boga za maskÂą przypadku.
Stanowi to takÂże wyjaÂśnienie zagadkowego polecenia Talmudu (Megila 7b), ktĂłre nakazuje upicie siĂŞ tak, aÂż „nie bĂŞdzie siĂŞ znaÂło” (ad delo jada) ró¿nicy miĂŞdzy arur Haman („przeklĂŞty Haman”) i baruch Mordechaj („bÂłogosÂławiony Mordechaj”). Ten nakaz teÂż podlega regule ukrycia i zatajenia. Nasz intelekt ma byĂŚ wy³¹czony: rzeczywistoœÌ ma ukryĂŚ siĂŞ przed naszÂą percepcjÂą, bo tylko wtedy ujawni siĂŞ wyÂższa prawda: za tym, co postrzegamy jako przypadek, kryje siĂŞ dziaÂłanie Boga.
Purim jest najbardziej „fizycznym” ze wszystkich ÂświÂąt Âżydowskich.
Tradycyjny przysmak purimowy: hamantasze
(fot. Yoninah)
Przykazanie wysyÂłania smakoÂłykĂłw jako podarunkĂłw, nakaz zjedzenia wyjÂątkowo duÂżego posiÂłku purimowego, wreszcie (jako kropka nad „i”) wÂłaÂśnie zalecenie upicia siĂŞ – to wszystko sÂą micwot odnoszÂące siĂŞ do ciaÂła, a nie do ducha. Jakie wiĂŞc jest, dla kontrastu, najbardziej duchowe ÂświĂŞto Âżydowskie? OczywiÂście Jom Kipur. Sposoby obchodzenia tych dwu ÂświÂąt sÂą diametralnie ró¿ne. A jednak, gdy przyjrzymy siĂŞ im bliÂżej, zauwaÂżymy ich – ukryte i zamaskowane – podobieĂąstwa i analogie. PeÂłnÂą nazwÂą Jom Kipur jest Jom Hakipurim, co, wedle Gaona z Wilna, moÂżna odczytaĂŚ jako: „DzieĂą jak Purim”. Wydaje siĂŞ to zaskakujÂące: Jom Kipur porĂłwnywany z Purimem? Jak to moÂżliwe?
Purim i Jom Hakipurim stanowiÂą wzajemne zwierciadlane odbicia. W Jom Kipur obowiÂązuje post. W Purim nakazane jest ucztowanie i picie alkoholu. Jom Kipur jest ÂświĂŞtem, ktĂłre kÂładzie najwiĂŞkszy nacisk na duchowoœÌ. Purim – na fizycznoœÌ. Wniosek ujawnia ukrytÂą prawdĂŞ: Boga moÂżna – twierdzÂą mĂŞdrcy – i naleÂży chwaliĂŚ nie tylko w duchowym skupieniu Jom Kipur, przez ograniczenie wynikajÂące z postu, ale takÂże w karnawaÂłowym nadmiarze Purimu, ktĂłre, jak kaÂżdy karnawaÂł, stanowi antytezĂŞ jakichkolwiek ograniczeĂą. Bowiem BĂłg nie objawia siĂŞ wy³¹cznie za poÂśrednictwem cudĂłw, widocznych i bezdyskusyjnych w swojej niezwykÂłoÂści (nes nigla), ktĂłre jesteÂśmy w stanie bezb³êdnie „duchowo” rozpoznaĂŚ, ale takÂże przez dziaÂłania (cuda) ukryte (nes nistar), ktĂłre zatajajÂą siĂŞ caÂłkowicie w fizycznym aspekcie rzeczywistoÂści, jak realna twarz pod maskÂą.
CzÂłowiek jest istotÂą zarĂłwno duchowÂą, jak i fizycznÂą. Ma ciaÂło i duszĂŞ. JeÂżeli dusza chwali Boga w Jom Kipur, a ciaÂło ogranicza wĂłwczas swojÂą obecnoœÌ, to w Purim jest odwrotnie: ciaÂło staje siĂŞ najwaÂżniejsze jako narzĂŞdzie rytuaÂłu pochwaÂły Boga, a tak istotne skÂładniki duszy, jak intelekt i umiejĂŞtnoœÌ analizy – zostajÂą ograniczone aÂż do stanu, w ktĂłrym „nie bĂŞdzie siĂŞ znaÂło” (ad delo jada). I kiedy nasz intelekt jest ograniczony, gdy w historii Estery widzimy splot przypadkowych zbiegĂłw okolicznoÂści, gdy podczas purimowego karnawaÂłu otaczajÂą nas maski i kostiumy i gdy wreszcie uÂświadomimy sobie, Âże ani razu nie ma w KsiĂŞdze Estery odwoÂłania do Boga, zrozumiemy sÂłowa napisane przez Rasziego: „W dniach Ester nastÂąpi hester panim (ukrycie Twarzy) Boga”.
PodsumowujÂąc: historia opowiadana w Purim udowadnia, Âże dziaÂłania Boga mogÂą byĂŚ maskowane przez coÂś, co czÂłowiek nazywa przypadkiem i nawet gdy „twarz Boga” jest niewidoczna, nie oznacza to, Âże nie dziaÂła Jego dÂłoĂą. WĂłwczas gdy – podczas obchodĂłw tego ÂświĂŞta – rytuaÂły apelujÂą przede wszystkim do fizycznej strony naszej osobowoÂści, wÂłaÂśnie ten fizyczny aspekt moÂże rĂłwnie dobrze jak duchowy chwaliĂŚ Boga, bo w nie mniejszym od niego stopniu jest czĂŞÂściÂą istoty ludzkiej.
Purim w pytaniach
* Purim jest jednym z dwĂłch Âświat Âżydowskich ustanowionych przez rabinĂłw, a niewymienionych w Torze. KtĂłre jest drugim z nich?
Chanuka
* "Purim" oznacza "losy". W jakim jĂŞzyku?
Perskim
* Dlaczego w nazwie ÂświĂŞta wymienione sÂą "losy"?
Nazwa nawiÂązuje do losĂłw ciÂągniĂŞtych przez Hamana, by ustaliĂŚ dzieĂą zagÂłady ÂŻydĂłw
* Jakie jest prawdziwe, hebrajskie imiĂŞ Ester (bo Ester to imiĂŞ perskie)?
Hadasa
* Czy Haman zgin¹³ na szubienicy, czy w inny sposób?
ZostaÂł nabity na pal
* Czyim potomkiem byÂł Haman?
Odwiecznego wroga ÂŻydĂłw - Amaleka
* W ktĂłrym roku nastÂąpiÂł upadek Hamana?
W 357 p.n.e.
* Jak ma siĂŞ kalendarzowo Pesach do ÂświĂŞta Purim?
Pesach zaczyna siĂŞ jeden miesiÂąc i jeden dzieĂą po Purim
* Jakie specjalne przykazania (micwot) obowiÂązuja w Purim?
W Purim obowiÂązujÂą cztery szczegĂłlne przykazania:
Mikra Megila (wysÂłuchanie Megili)
Seudat Purim (ÂświÂąteczny posiÂłek)
Miszloach Manot (rozdawanie podarkĂłw)
Matanot Lewjonim (dary dla biednych)
* Ile razy naleÂży w Purim wysÂłuchaĂŚ Megilat Ester?
Dwa. W wieczĂłr rozpoczynajÂący ÂświĂŞto i w nastĂŞpne przedpoÂłudnie.
* Ile razy wymieniony jest BĂłg w Megilat Ester?
Ani razu
* Czy kobiety muszÂą wysÂłuchaĂŚ Megili, mimo Âże sÂą zwolnione z przykazaĂą "pozytywnych" przepisanych na okreÂślony czas?
MuszÂą, bo ich teÂż dotyczyÂło knowanie Hamana i cudowne wybawienie od zagÂłady
* Czy czytajÂący Megilat Ester musi czekaĂŚ, aÂż po kaÂżdym wymienieniu imienia Hamana ucichnÂą gragery?
Tak, bo kaÂżde sÂłowo musi byĂŚ sÂłyszane
* Czym roÂżni siĂŞ purimowy grager od purimowego raaszana?
Niczym. Obie nazwy (pierwsza w jidysz, druga - w hebrajskim) oznaczajÂą koÂłatki, ktĂłrymi haÂłasuje siĂŞ, gdy w czytaniu Megili pojawia siĂŞ imiĂŞ Hamana.
* A co trzeba zrobiÌ, gdy nie us³yszy siê s³owa lub kilku s³ów?
NaleÂży natychmiast przeczytaĂŚ je z tekstu, lub odmĂłwiĂŚ je z pamiĂŞci
* Czy aby czytaĂŚ publicznie MegilĂŞ trzeba byĂŚ rabinem lub kantorem?
Nie, ale trzeba znaĂŚ kantylacjĂŞ
* Czy w Purim wolno pracowaĂŚ?
Tak, ale ten, kto pracuje w Purim "nie widzi bÂłogosÂławieĂąstwa swej pracy". Zwyczajowo nie wykonuje siĂŞ pracy zarobkowej.
* Czy jest prawdÂą, Âże w Purim naleÂży piĂŚ duÂżo alkoholu?
Tak. To najradoÂśniejsze ze ÂświÂąt.
* Do jakiego momentu powinno siĂŞ piĂŚ w Purim alkohol?
AÂż do momentu, gdy nie bĂŞdzie siĂŞ w stanie rozró¿niĂŚ (ad delo jada) okrzyku: „BÂłogosÂławiony [niech bĂŞdzie] Mordechaj!” (boruch Mordechaj) od „PrzeklĂŞty [niech bĂŞdzie] Haman!” (arur Haman)
* Czy ten nakaz naleÂży traktowaĂŚ absolutnie dosÂłownie?
Nie
* Kto nie musi w Purim piĂŚ alkoholu?
Ci, ktĂłrym nie pozwala na to stan zdrowia, ci ktĂłrzy prowadza samochĂłd, ci, ktĂłrzy wychodzÂą z alkoholizmu. Trzeba uÂżyĂŚ rozsÂądku.
* Czym ró¿niÂą siĂŞ purimowe przysmaki hamantasze – od purimowych przysmakĂłw oznej Haman?
Niczym. To te same ciasteczka nazwane w jidysz i po hebrajsku.
* Czym nadziewa siĂŞ hamantasze?
Makiem lub owocami w postaci np. konfitur, dÂżemĂłw, powideÂł; takÂże czekoladÂą.
* Czy rozdawanie podarkĂłw w Purim lepiej zrobiĂŚ osobiÂście, czy przez pocztĂŞ lub posÂłaĂąca?
Przez posÂłaĂąca lub pocztÂą.
* Co musi zawieraĂŚ - jako minimum - podarunek purimowy?
Dwie porcje ró¿nych smako³yków - takich, które nie wymagaj¹ przygotowania i daj¹ siê zjeœÌ natychmiast.
* Co najmniej ilu ubogich naleÂży wspomĂłc w Purim?
DwĂłch
* Co naleÂży zrobiĂŚ, gdy w Purim nie spotka siĂŞ Âżadnych ubogich?
ObdarowaĂŚ ich po zakoĂączeniu ÂświĂŞta
* Czy w Purim moÂżna odmĂłwiĂŚ datku Âżebrakowi?
Nie, nawet wtedy, gdy mamy podstawy, aby przypuszczaĂŚ, Âże Âżebrak nas nabiera
* Jaki jest najlepszy purimowy prezent dla biednego?
PieniÂądze
* Dlaczego np. w Jerozolimie Purim obchodzony jest dzieù póŸniej?
W miastach, ktĂłre w czasach Jehoszui byÂły otoczone murami, Purim obchodzony jest 15 dnia miesiÂąca adar, tak jak miaÂło to miejsce w Szuszan, stolicy Persji.
* A dlaczego w czasach Jehoszui?
Bo Jehoszua jako pierwszy walczyÂł z Amalekitami (Szemot 17, 9), a Haman byÂł potomkiem ich krĂłla – Agaga.
* Co jest istotÂą ÂświĂŞta Purim?
RadoœÌ i przeœwiadczenie, ¿e Bóg dzia³a z ukrycia, poprzez to, co nazywamy przypadkiem.
Co siĂŞ wÂłaÂściwie wtedy wydarzyÂło?
Oko³o dwóch i pó³ tysi¹ca lat temu Œwi¹tynia w Jerozolimie zosta³a zburzona przez babiloùskiego króla Nabuchadnecara. ¯ydzi zostali wyrzuceni z Ziemi Jisraela i zmuszeni do osiedlenia siê w Babilonii.
PiĂŞĂŚdziesiÂąt lat po tym wydarzeniu Babilonia zostaÂła podbita przez PersjĂŞ. Achaszwerosz byÂł drugim perskim krĂłlem. PanowaÂł on nad 127 prowincjami - od Hodu (Indii) do Kusz (Afryka), byÂło to najwiĂŞksze i najpotĂŞÂżniejsze paĂąstwo Ăłwczesnego Âświata.
Nowy król potrzebuje nowej stolicy - Achaszwerosz na swoj¹ wybra³ Szuszan. Z tej okazji król organizowa³l coraz to nowe zabawy, na które spraszani byli nie tylko mo¿ni i ksi¹¿êta lecz tak¿e mieszkaùcy Szuszan.
Na jednej z zabaw pijany król za¿¹da³, by jego ¿ona - Waszti, zataùczy³a przed ca³ym zebranym t³umem. Lecz Waszti, która by³a dumn¹ wnuczk¹ Nabuchadnecara, odmówi³a, wo³aj¹c: "Czy¿bym by³a s³u¿k¹ króla?!" W porywie gniewu Achaszwerosz rozkaza³ zg³adziÌ niepos³uszn¹ kólow¹.
W³adca nie móg³ nie mieÌ ¿ony. Achaszwerosz potrzebowa³ zatem nowej królowej - pragn¹³ poj¹Ì za ¿onê kobietê jeszcze piêkniejsz¹ od Waszti. Jego s³udzy przemierzyli Persjê wszerz i wzd³u¿ - odwiedzaj¹c ka¿de domostwo w królestwie, zabieraj¹c wszystkie m³ode panny do Szuszan, gdzie by³y wiêzione do czasu, gdy stanê³y przed królem.
W Szuszan ÂżyÂła Âżydowska sierota o imieniu Hadasa, ktĂłrÂą opiekowaÂł siĂŞ jej wuj - Mordechaj. Gdy krĂłlewscy posÂłaĂący przyszli do ich domu, Mordechaj powiedziaÂł: "Nie obawiaj siĂŞ. IdÂź z nimi. Nie mĂłw nikomu, Âże jesteÂś ÂŻydĂłwkÂą, powiedz im swoje perskie imiĂŞ - Ester. BĂłg bĂŞdzie siĂŞ tobÂą opiekowaÂł!"
Ester by³a mi³¹, delikatn¹ i bardzo piêkn¹ dziewczyn¹. Gdy tylko król j¹ zobaczy³, wybra³ j¹ na swoj¹ królow¹. Ester wziê³a dla siebie siedem s³u¿ek - ka¿da s³u¿y³a jej w inny dzieù, dziêki czemu wiedzia³a, kiedy wypada Szabat. Jej posi³ki sk³ada³y siê wy³¹cznie z koszernych potraw. Przez ca³y czas jednak skrywa³a swoj¹ tajemnicê - nikt nie wiedzia³, ¿e by³a ¯ydówk¹. Ka¿dego dnia Mordechaj siada³ w bramie pa³acu, aby czekaÌ na wieœci od Estery.
Pewnego dnia, siedzÂąc przy bramie paÂłacu, Mordechaj przypadkiem usÂłyszaÂł, jak dwĂłch ÂżoÂłnierzy knuje spisek przeciw krĂłlowi. OstrzegÂł on Ester, dziĂŞki czemu spiskowcy zostali zÂłapani i osÂądzeni. ChoĂŚ zanotowano w KsiĂŞgach KrĂłlewskich, Âże ÂŻyd Mordechaj uratowaÂł Âżycie krĂłla, szybko zapomniano o caÂłym wydarzeniu.
Wkrótce potem Achaszwerosz wyznaczy³ Hamana - najbogatszego cz³owieka w królestwie - na swojego nowego rz¹dcê. Wszystkim s³ugom królewskim rozkazano, aby okazywali Hamanowi czeœÌ i sk³adali mu pok³on. Ka¿dy wype³nia³ to polecenie - ka¿dy, poza Mordechajem. Wprawdzie mo¿na siê k³aniaÌ, aby oddaÌ czeœÌ Hamanowi, lecz Haman nosi³ na szyi ogromny medalion z wizerunkiem bo¿ka - Mordechaj stwierdzi³, ¿e ludzie mogliby pomyœleÌ, i¿ k³ania siê tak¿e bo¿kowi. A ¯ydowi zabronione jest czciÌ i k³aniaÌ siê bo¿kom.
Haman byÂł wÂściekÂły. UdaÂł siĂŞ natychmiast prosto do krĂłla, aby siĂŞ poÂżaliĂŚ:
-Jest taki naród, rozsiany po ca³ym królestwie, który jest inny od reszty narodów. Nie jedz¹ tego, co my, nie pij¹ naszego wina. Nie chc¹ poœlubiaÌ naszych córek. Nie przestrzegaj¹ praw królewskich i nie chc¹ pracowaÌ! Ka¿dego siódmego dnia odpoczywaj¹, a do tego œwiêtuj¹ jakieœ swoje œwiêta. Je¿eli tylko dasz mi swoje pozwolenie, zniszczê ich dla ciebie, Wasza WysokoœÌ. Je¿eli bêdzie taka potrzeba - to nawet zap³acê za wydatki z w³asnej kieszeni!
Achaszwerosz daÂł Hamanowi swĂłj krĂłlewski pierÂścieĂą, aby przy jego pomocy pieczĂŞtowaÂł rozkazy i dekrety. Aby plan Hamana udaÂł siĂŞ, postanowiÂł on bardzo dokÂładnie wyznaczyĂŚ datĂŞ, pragnÂąc, by jego bogowie pobÂłogosÂławili zamiary. RzuciÂł losy - purim - i wyznaczyÂł wÂłaÂściwy dzieĂą. Szybko wysÂłaÂł listy, przypieczĂŞtowane krĂłlewskim pierÂścieniem, do kaÂżdej ze 127 prowincji:
"13 dnia w miesiÂącu adar macie zniszczyĂŚ, zabiĂŚ i zamordowaĂŚ wszystkich ÂŻydĂłw, mÂłodych i starych, kobiety i dzieci, wszystkich w jednym dniu. Ich pieniÂądze i wÂłasnoÂści bĂŞdÂą wtedy naleÂżeĂŚ do was."
Gdy tylko Mordechaj dowiedziaÂł siĂŞ o dekrecie, rozdarÂł swoje szaty i obsypaÂł gÂłowĂŞ popioÂłem na znak ÂżaÂłoby. PowiedziaÂł Esterze, Âże musi siĂŞ ona udaĂŚ do krĂłla, by prĂłbowaĂŚ uratowaĂŚ ÂŻydĂłw. Ester przestraszyÂła siĂŞ - nie wolno byÂło bowiem przychodziĂŚ do krĂłla nie bĂŞdÂąc wezwanym. Lecz Mordechaj powiedziaÂł jej:
- Kto wie? MoÂże wÂłaÂśnie z tego jednego powodu zostaÂłaÂś umieszczona w paÂłacu? JeÂżeli teraz zachowasz milczenie, pomoc dotrze do ÂŻydĂłw z innego ÂźrĂłdÂła - ale ty przeminiesz!"
Ester poprosiÂła, aby ÂŻydzi z Szuszan poÂścili i modlili siĂŞ za niÂą przez trzy dni. Mordechaj zebraÂł takÂże wszystkie Âżydowskie dzieci, aby siĂŞ modliÂły. (Ostatecznie to wÂłaÂśnie ich modlitwy zostaÂły wysÂłuchane.)
Gdy trzy dni postĂłw i modlitw dobiegÂły koĂąca, Ester udaÂła siĂŞ do krĂłla. KrĂłl zapytaÂł jÂą:
- Jakie jest twoje ¿yczenie, moja królowo? Powiedz s³owo, a pó³ królestwa bêdzie twoje.
Lecz Ester poprosi³a jedynie, by król - wraz z Hamanem - przyj¹³ zaproszenie na prywatne przyjêcie organizowane przez ni¹. W czasie przyjêcia Achaszwerosz ponownie spyta³ siê jej:
- Czego pragniesz? O czymkolwiek zamarzysz - bĂŞdzie twoje!
Lecz ponownie Ester zaprosi³a ich jedynie na kolejne przyjêcie. Król by³ zdziwiony, lecz Haman zachwycony. Udaj¹c siê domu, mija³ bramê pa³acu, gdzie zobaczy³ Mordechaja. Jego radoœÌ zmieni³a siê we wœciek³oœÌ:
- Jestem tak waÂżnÂą osobÂą, Âże Âżona krĂłla zaprasza mnie na prywatne przyjĂŞcie, gdzie siedzĂŞ obok niej i krĂłla, a ten ÂŻyd nadal nie chce mi siĂŞ kÂłaniaĂŚ?!!
Haman byÂł tak wÂściekÂły, Âże najchĂŞtniej od razu zabiÂłby Mordechaja, bez czekania na 13 adar. Za podszeptem swej Âżony - Zerasz, wybudowaÂł na wÂłasnym podwĂłrku wysokÂą szubienicĂŞ, aby przy pierwszej okazji powiesiĂŚ na niej Mordechaja.
Tej samej nocy krĂłl nie mĂłgÂł spaĂŚ. PrzekrĂŞcaÂł siĂŞ z boku na bok, lecz nic nie pomagaÂło. W koĂącu zawoÂłaÂł jednego ze swoich sÂług, aby przyniĂłsÂł KsiĂŞgĂŞ KrĂłlewskÂą i poczytaÂł mu do snu. KsiĂŞga otworzyÂła siĂŞ dokÂładnie na opisie, jak Mordechaj uratowaÂł krĂłla powiadamiajÂąc o spisku na jego Âżycie.
- JakÂą nagrodĂŞ otrzymaÂł ten ÂŻyd?
- ¯adn¹, Wasza WysokoœÌ - odpowiedzia³ s³uga.
- UratowaÂł mi Âżycie, a nie otrzymaÂł Âżadnej nagrody?! - zdenerwowaÂł siĂŞ krĂłl.
I wÂłaÂśnie wtedy ktoÂś zapukaÂł. ByÂł to Haman, ktĂłry przyszedÂł prosiĂŚ o pozwolenie na powieszenie ÂŻyda Mordechaja. Tak bardzo mu siĂŞ z tym spieszyÂło, Âże nie chciaÂł nawet czekaĂŚ do rana!
- Hamanie! - zagrzmia³ król - Powiedz mi, co nale¿y uczyniÌ osobie, której król pragnie okazaÌ wdziêcznoœÌ i czeœÌ?
- Och, œwietnie na to odpowiem, Wasza WysokoœÌ! - odpowiedzia³ Haman z szerokim uœmiechem - Nale¿y go ubraÌ w królewskie szaty. Nastêpnie za³o¿yÌ na jego g³owê królewsk¹ koronê. Powinien te¿ dosi¹œÌ królewskiego konia. I niech s³uga idzie przed nim, wo³aj¹c: "Oto jak siê traktuje tego, któremu król pragnie okazaÌ wdziêcznoœÌ i czeœÌ!"
- ÂŚwietny pomysÂł! - zawoÂłaÂł Achaszwerosz - ZostawiĂŞ to zatem tobie. ZnajdÂź ÂŻyda Mordechaja i zrĂłb dokÂładnie tak, jak opisaÂłeÂś - w kaÂżdym najmniejszym szczegĂłle!
Haman nie mia³ wyjœcia - musia³ zrobiÌ dok³adnie to wszystko, co zaproponowa³. Mordechaj zosta³ oprowadzony na królewskim koniu, ubrany w królewskie szaty, po ca³ym mieœcie Szuszan. Haman nie mia³ czasu, by pogr¹¿aÌ siê we wœciek³oœci - musia³ siê udaÌ wieczorem do pa³acu, na drugi bankiet organizowany przez królow¹ Ester. I ponownie król zapyta³ na nim:
- JakieÂż jest twoje Âżyczenie Ester? Dlaczego nas tu zaprosiÂłaÂś? Powiedz tylko, a bĂŞdzie to uczynione!
Tym razem Ester przemĂłwiÂła:
- Uratuj moje Âżycie! - zaÂłkaÂła - i Âżycie moich bliskich. ZostaliÂśmy skazani na ÂśmierĂŚ!
- ÂŚmierĂŚ?! Twoi bliscy?! Przez kogo?!! - zapytaÂł zaskoczony krĂłl.
- Przez nikczemnego, zÂłego czÂłowieka - przez twojego premiera Hamana!
Król by³ tak wœciek³y, ¿e wybieg³ z pokoju, aby siê uspokoiÌ. W sekundê póŸniej Haman rzuci³ siê w kierunku Ester, aby b³agaÌ j¹ o litoœÌ. Dok³adnie w tej samej chwili wszed³ król.
- Co to?! ÂŚmiesz atakowaĂŚ krĂłlowÂą w moim paÂłacu?! ZabraĂŚ go stÂąd i powiesiĂŚ!!! - wrzeszczaÂł krĂłl.
I Haman zostaÂł powieszony [wedÂług innych interpretacji: nabity na pal (red.)] na tej samej szubienicy, ktĂłrÂą przygotowaÂł dla Mordechaja. A Mordechaj zostaÂł wyznaczony przez krĂłla na premiera w miejsce Hamana!
Jednak zgodnie z prawem perskim, raz wydany dekret krĂłlewski byÂł nieodwoÂłalny - przez co krĂłl nie mĂłgÂł anulowaĂŚ rozkazĂłw przeciwko ÂŻydom. Lecz przekazaÂł Mordechajowi krĂłlewski pierÂścieĂą, aby ten wydaÂł nowe dekrety, jakie tylko uzna za stosowne, ktĂłre mogÂłyby pomĂłc ÂŻydom.
Teraz to Mordechaj wysÂłaÂł krĂłlewski list. NapisaÂł w nim: "13 dnia miesiÂąca adar wszyscy ÂŻydzi mieszkajÂący w krĂłlestwie majÂą siĂŞ zebraĂŚ, by broniĂŚ swego Âżycia." Persowie bardzo gorliwie pragnĂŞli wypeÂłniĂŚ dekret Hamana, lecz teraz, gdy ÂŻydzi mogli siĂŞ broniĂŚ - nie przedstawiaÂło siĂŞ to juÂż tak prosto i Âłatwo.
13 adar ¯ydzi z ca³ego królestwa zgromadzili siê i bronili. Tysi¹ce ich wrogów zosta³o zabitych, ³¹cznie z dziesiêcioma nikczemnymi synami Hamana, którzy zostali powieszeni na drzewie. W przeciwieùstwie do Persów, którzy pragnêli obrabowaÌ ¯ydów, ¯ydzi nie zabrali niczego, co do nich nie nale¿a³o. 14 adar wznieœli podziêkowania do Boga i œwiêtowali cudowne uratowanie.
Jedynie w miastach otoczonych murami - jak Szuszan, ÂŻydzi walczyli takÂże nastĂŞpnego dnia, dopiero 15 mogli ÂświĂŞtowaĂŚ zwyciĂŞstwo.
I dlatego obchodzimy Post Estery 13 adar, Purim 14 adar, Szuszan Purim 15 adar.
ÂŹrĂłdÂło:
www.the614thcs.com ; archiwum FÂŻP
http://fzp.net.pl/swieta-zydowskie/purim
